PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Kaalijarv/Badania

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
Linia 5: Linia 5:
;Patrz → [[Kaalijarv/Masa główna]]
;Patrz → [[Kaalijarv/Masa główna]]
-
Zespół badaczy związanych z Uniwersytetem Śląskim miał możliwość przeprowadzić badania nowy okazów (Mirek et al. 2025).
+
Zespół badaczy związanych z Uniwersytetem Śląskim miał możliwość przeprowadzić badania nowy znalezisk/okazów (Mirek et al. 2025).
Za publikacją Mirek et al. (2025):
Za publikacją Mirek et al. (2025):
-
:Ostatnie poszukiwania, przeprowadzone na podstawie zezwoleń (wydawanych przez Estońską Radę Ochrony Zabytków), prowadzonych w okresie od listopada 2023 do maja 2024 roku przez Andrzeja Owczarzaka i Filipa Nikodema pokazały, że można również trafić na fragmenty o większych masach. Zespół ten, w ww. okresie odnalazł m.in. masę główną meteorytu Kaalijarv – tj. okaz o wadze 5,7 kg ('''patrz → [[Kaalijarv/Masa główna]]'''). Fragment ten, oraz pozostałe – o masach od kilku do kilkuset gramów, które wydobyto poza obszarem pokrytym kraterami, znajdują się obecnie w Estonii, gdzie czekają na przejście odpowiednich procedur.
+
:Ostatnie poszukiwania, przeprowadzone na podstawie zezwoleń (wydawanych przez Estońską Radę Ochrony Zabytków), prowadzonych w okresie od listopada 2023 do maja 2024 roku przez Andrzeja Owczarzaka i Filipa Nikodema pokazały, że można również trafić na fragmenty o większych masach. Zespół ten, w ww. okresie odnalazł m.in. masę główną meteorytu Kaalijarv – tj. okaz o wadze 5,7 kg ('''patrz → [[Kaalijarv/Masa główna]]'''). Fragment ten, oraz pozostałe – o masach od kilku do kilkuset gramów (Morys 2025), które wydobyto poza obszarem pokrytym [[Kratery Kaalijärv|kraterami Kaalijärv]], znajdują się obecnie w Estonii, gdzie czekają na przejście odpowiednich procedur.
 +
 
 +
:Badania składu mineralnego, przeprowadzone dotychczas wykazały obecność takich minerałów jak: kamacyt (α-FeNi), taenit (β-FeNi), fosforki: schreibersyt oraz rhabdyt [(Fe,Ni,Co)<sub>3</sub>P], troilit (FeS) i oliwin [Mg,Fe(SiO<sub>4</sub>)], a z minerałów wtórnych głównie goethyt (FeO(OH)) (Юдин 1968; Buchwald 1975).<ref>bibliografia; patrz → meteoryt [[Kaalijarv#Bibliografia|Kaalijarv]]</ref>
 +
:Skład mineralny jest charakterystyczny dla {{Txt2Img|Kaalijarv_(trace_elements_Ni-Ir).png|grupy IAB oktaedrytów gruboziarnistych}}, do których zaliczono ten meteoryt (Buchwald 1975).
:W meteorycie Kaalijarv, oprócz dotychczas odnotowanych w literaturze faz mineralnych, zaobserwowano również: grafit (C) i sfaleryt ((Zn,Fe)S), najprawdopodobniej ołów rodzimy (Pb), wtórne wysokoniklowe żyłki, jak: awaruit (Ni<sub>2</sub>Fe do Ni<sub>3</sub>Fe) i/lub Ni rodzimy oraz niezidentyfikowany węglan i/lub chloran. Planowane są dalsze badania, które mają za zadanie jednoznaczną identyfikację asocjacji oraz wskazanie ich petrogenezy.
:W meteorycie Kaalijarv, oprócz dotychczas odnotowanych w literaturze faz mineralnych, zaobserwowano również: grafit (C) i sfaleryt ((Zn,Fe)S), najprawdopodobniej ołów rodzimy (Pb), wtórne wysokoniklowe żyłki, jak: awaruit (Ni<sub>2</sub>Fe do Ni<sub>3</sub>Fe) i/lub Ni rodzimy oraz niezidentyfikowany węglan i/lub chloran. Planowane są dalsze badania, które mają za zadanie jednoznaczną identyfikację asocjacji oraz wskazanie ich petrogenezy.
Linia 15: Linia 18:
== Galerie ==
== Galerie ==
-
Ilustracje Mirek et al. (2025)
+
Wybrane ilustracje Mirek et al. (2025)
<gallery caption="" widths="240px" heights="200px" perrow="3">
<gallery caption="" widths="240px" heights="200px" perrow="3">
File:Kaalijarv_(Mirek_2025)-fig03.jpg|'''Rys. 3.''' Zewnętrzna skorupa żelazista z&nbsp;ziarnami m.in. kwarcu i&nbsp;innych minerałów krzemianowych. Obraz BSE. Punkty to miejsca analiz. 1)&nbsp;Analiza kwarcu. 2)&nbsp;Analiza żyłki wodorotlenku żelaza z&nbsp;domieszką chloru.<br />'''''Fig. 3.''' Outer crust with grains of quartz and other silicate minerals. BSE image. Points are analysis sites. 1)&nbsp;Quartz analysis. 2)&nbsp;Analysis of iron hydroxide vein containing chlorine.''
File:Kaalijarv_(Mirek_2025)-fig03.jpg|'''Rys. 3.''' Zewnętrzna skorupa żelazista z&nbsp;ziarnami m.in. kwarcu i&nbsp;innych minerałów krzemianowych. Obraz BSE. Punkty to miejsca analiz. 1)&nbsp;Analiza kwarcu. 2)&nbsp;Analiza żyłki wodorotlenku żelaza z&nbsp;domieszką chloru.<br />'''''Fig. 3.''' Outer crust with grains of quartz and other silicate minerals. BSE image. Points are analysis sites. 1)&nbsp;Quartz analysis. 2)&nbsp;Analysis of iron hydroxide vein containing chlorine.''
Linia 31: Linia 34:
* {{Mirek (2025)}}
* {{Mirek (2025)}}
 +
 +
* {{Morys (2025)}}
* {{Woźniak_(2021, ASMP)}}
* {{Woźniak_(2021, ASMP)}}
 +
 +
* Patrz → meteoryt [[Kaalijarv#Bibliografia|Kaalijarv]]
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

Wersja z 22:33, 3 maj 2025

Under construction icon-orange.svg
 Strona w budowie (Site under construction)
Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while)
0i
Patrz → Kaalijarv/Masa główna

Zespół badaczy związanych z Uniwersytetem Śląskim miał możliwość przeprowadzić badania nowy znalezisk/okazów (Mirek et al. 2025).

Za publikacją Mirek et al. (2025):

Ostatnie poszukiwania, przeprowadzone na podstawie zezwoleń (wydawanych przez Estońską Radę Ochrony Zabytków), prowadzonych w okresie od listopada 2023 do maja 2024 roku przez Andrzeja Owczarzaka i Filipa Nikodema pokazały, że można również trafić na fragmenty o większych masach. Zespół ten, w ww. okresie odnalazł m.in. masę główną meteorytu Kaalijarv – tj. okaz o wadze 5,7 kg (patrz → Kaalijarv/Masa główna). Fragment ten, oraz pozostałe – o masach od kilku do kilkuset gramów (Morys 2025), które wydobyto poza obszarem pokrytym kraterami Kaalijärv, znajdują się obecnie w Estonii, gdzie czekają na przejście odpowiednich procedur.
Badania składu mineralnego, przeprowadzone dotychczas wykazały obecność takich minerałów jak: kamacyt (α-FeNi), taenit (β-FeNi), fosforki: schreibersyt oraz rhabdyt [(Fe,Ni,Co)3P], troilit (FeS) i oliwin [Mg,Fe(SiO4)], a z minerałów wtórnych głównie goethyt (FeO(OH)) (Юдин 1968; Buchwald 1975).[1]
Skład mineralny jest charakterystyczny dla grupy IAB oktaedrytów gruboziarnistych, do których zaliczono ten meteoryt (Buchwald 1975).
W meteorycie Kaalijarv, oprócz dotychczas odnotowanych w literaturze faz mineralnych, zaobserwowano również: grafit (C) i sfaleryt ((Zn,Fe)S), najprawdopodobniej ołów rodzimy (Pb), wtórne wysokoniklowe żyłki, jak: awaruit (Ni2Fe do Ni3Fe) i/lub Ni rodzimy oraz niezidentyfikowany węglan i/lub chloran. Planowane są dalsze badania, które mają za zadanie jednoznaczną identyfikację asocjacji oraz wskazanie ich petrogenezy.
Prawdopodobnie przez wzgląd na niewielkie rozmiary dotychczas wydobywanych odłamków oraz ograniczone możliwości poszukiwawcze związane z przepisami w Estonii, meteoryt Kaalijarv nie jest zbyt dobrze przebadanym meteorytem. Jego ostatnie znaleziska oraz współpraca z ww. poszukiwaczami rokują poprawę tego stanu rzeczy.

Galerie

Wybrane ilustracje Mirek et al. (2025)

Rys. 3. Zewnętrzna skorupa żelazista z ziarnami m.in. kwarcu i innych minerałów krzemianowych. Obraz BSE. Punkty to miejsca analiz. 1) Analiza kwarcu. 2) Analiza żyłki wodorotlenku żelaza z domieszką chloru.
Fig. 3. Outer crust with grains of quartz and other silicate minerals. BSE image. Points are analysis sites. 1) Quartz analysis. 2) Analysis of iron hydroxide vein containing chlorine.

Rys. 4. Plessyt. Obraz BSE. A) Mieszanina kamacytu (ciemniejsze plamki) i taenitu (jaśniejsze plamki) tworząca plessyt. B) Powiększenie pozwalające lepiej zobrazować proces rekrystalizacji faz FeNi.
Fig. 4. Plessite. BSE image. A) Mixture of kamacite (darker spots) and taenite (lighter spots) forming plessite. B) Magnification allows for better visualization of the recrystallization process of FeNi phases.

Rys. 6. Spękane ziarno schreibersytu (z prawej) w sąsiedztwie masywnego kamacytu (w środku) wśród wodorotlenków żelaza i reliktów troilitu (na górze z prawej). Obraz BSE.
Fig. 6. A fractured schreibersite grain (right) adjacent to a massive kamacite (centre) among iron hydroxides and troilite relics (top right). BSE image.

Rys. 7. Silnie spękany schreibersyt wśród wodorotlenków żelaza. Obraz BSE.
Fig. 7. Heavily cracked schreibersite crystal among iron hydroxides. BSE image.

Rys. 8. Wydzielenia kryształów rhabdytów wśród wodorotlenków żelaza i otaczających je żyłek wysokoniklowej fazy (niklu rodzimego?). Obraz BSE.
Fig. 8. Rhabdite crystals surrounded by iron hydroxides and a high-nickel phase (native nickel?). BSE image.

Rys. 10. Dendrytowe wydzielenia grafitu (czarne formy) i wysokoniklowe żyłki (jasne nitkowe formy) wśród wodorotlenków żelaza o różnym stopniu krystaliczności. Górna część to fazy odmieszane kamacytu (ciemniejsze) i taenitu (jaśniejsze). Obraz BSE.
Fig. 10. Dendritic crystals of graphite (black forms) and high-nickel veins (light filamentous forms) among iron hydroxides of varying degrees of crystallinity. The upper part is a mixed phase of kamacite (darker) and taenite (lighter). BSE image.

Rys. 11. Kryształy fazy węglanowej z chlorem. Obraz BSE.
Fig. 11. Crystals of a carbonate phase with chlorine. BSE image.

Rys. 12. Nodula sfalerytowa w otoczeniu kamacytu. Drobne jasne wydzielenia na brzegach to, najprawdopodobniej, ołów rodzimy. Obraz BSE.
Fig. 12. Sphalerite nodule surrounded by kamacite. Small bright precipitates on the edges are likely native lead. BSE image.

Grupa meteorytów żelazny typu IAB-MG. Porównanie meteorytów: Kaalijarv, Morasko, Seeläsgen, Tabarz (Woźniak 2021)

Bibliografia

  • Mirek Agnieszka, Szopa Krzysztof, Owczarzak Andrzej, Banasik Kamila, (2025), Meteoryt Kaalijarv – co nowego? (Kaalijarv meteorite – what's new?), Acta Soc. Metheor. Polon., 16, 2025, s. 33-47 (abstrakt).[2] Plik ASMP.
  • Morys Jarosław, (2025), Meteorytowe znaleziska Polaków w 2024 roku (Meteorite finds by Poles in 2024), Acta Soc. Metheor. Polon., 16, 2025, s. 48-50.[3] Plik ASMP.
  • Woźniak Marek, (2021), Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures), Acta Soc. Metheor. Polon., 12, 2021, s. 149-216 (abstrakt).[4] Plik ASMP; Książka abstraktów.

Przypisy

  1. ^ bibliografia; patrz → meteoryt Kaalijarv
  2. ^ wyniki badań nowych okazów meteorytu Kaalijarv znalezionych w okresie od listopada 2023 do maja 2024 roku przez Andrzeja Owczarzaka i Filipa Nikodema
  3. ^ zestawienie meteorytów znalezionych w 2024 roku przez polskich poszukiwaczy: Haag, Morasko, Kaalijarv, Lieksa, Muonionalusta, Pułtusk, Ribbeck,
  4. ^ więcej → woreczko.pl – Meteoryty żelazne – klasyfikacja w obrazach (Iron meteorites – classification in pictures)

Zobacz również

Źródło „http://meteoritica.pl/index.php5/Kaalijarv/Badania”
Osobiste