O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

---

Z Wiki.Meteoritica.pl

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony, z następujących powodów:

• Wykonywanie tej operacji zostało ograniczone do użytkowników w grupie editor.
• Wyłączono możliwość edycji tej strony.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

__NOTOC__ == „Twardy jak szkło” == {{InfoboxMeteorite | nazwa = Ratyn (Ratyń) | grafika = Ratyn_(Słownik_Geograficzny_KP).jpg | opis = Strona ze ''Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'' (tom IX) z&nbsp;informacją&nbsp;o&nbsp;spadku meteorytu<ref>Chlebowski et al. 1888</ref> | klasa = Spadek (zaginiony) | metbull = 22398 | lokalizacja = wieś Ratyń koło Konina, Polska | położenie = 52°12'N, 17°59'E | data = 24 sierpnia 1880 r., 14:00-15:00 | typ = meteoryt kamienny niesklasyfikowany <br>(stone-uncl) | masa = 910 g | liczba = jeden okaz | synonimy = wg NHM Cat: '''Ratun'''; polska nazwa '''Ratyń''' }} Meteoryt, który spadł 24 sierpnia 1880 roku we wsi Ratyń, ok. 13 km od Konina zaginął. We wsi Ratyń pod Koninem 24 sierpnia 1880 roku pomiędzy godz. 14 a 15, pośród ludzi koszących łąkę, spadł kilogramowy kamień po czym zarył się w ziemi. Spadkowi towarzyszył huk i szum. Świadkowie zostali „owiani gorącym jak żar wiatrem, który chwilowo zatamował im oddech”. Meteoryt oddano wójtowi gminy Golina o nazwisku Johne. Według świadków meteoryt miał kształt nieforemny, był „twardy jak szkło” i podobny do „skrystalizowanej soli”<ref>istnieje podejrzenie, że mógł być to tektyt?!</ref>. Z opisu trudno wywnioskować, jaki miał skład. Wyglądał, jakby był częścią większej całości, ale nie znaleziono innych kamieni. Domniemane kamienie z tego spadku badał Julian Siemaszko, ale okazały się one pseudometeorytami. Spadek nie zainteresował naukowców. Los okazu nie jest znany. Staraniami [[Bibliografia/Pokrzywnicki Jerzy|Jerzego Pokrzywnickiego]], meteoryt Ratyń został zgłoszony do międzynarodowego rejestru meteorytów Meteoritical Bulletin ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/docs/mb08.pdf nr 8]) i otrzymał oficjalną nazwę '''Ratyn'''. === Opis wg Pokrzywnickiego (1964) === :(''zgodnie z oryginałem'') :(...) :12. METEORYT RATYŃ :W. m.s.: φ = 52°12’ – λ = 17°59’ :Dnia 24 sierpnia 1880 r. między godz 14 a 15 spadł we wsi Ratyń gmina Golina, pow. konińskiego (około 13 km od Konina w Kaliskiem) meteoryt o wadze ponad 2 funty (tj. około 1 kg), przy czym zarył się w ziemi na głębokość łokcia. Spadkowi towarzyszył huk lub „szum okropny”. Meteoryt spadł pośród koszących w tym czasie łąkę (czy też pole wyki) kilkunastu (dwunastu?) kosiarzy, którzy zostali przy tym owiani „gorącym jak żar wiatrem, który chwilowo zatamował im oddech”. „Za szczęście poczytywać należy – jak pisał Kuryer Codzienny – że aerolit spadając pomiędzy kosiarzy żadnego z nich nie zranił”¹. Jak podawały czasopisma, spadek musiał mieć miejsce w czasie „nadzwyczajnej ulewy”, a według innych wersji „gwałtownej burzy”, co wydaje się mało prawdopodobne, ponieważ wówczas kosiarze nie byliby na polu i meteoryt nie mógł spaść „pomiędzy” nich. :Wersja o spadku podczas burzy czy ulewy mogła łatwo powstać, gdyż w tym czasie szalały istotnie nad Polską gwałtowne burze, które wyrządziły nawet wiele szkód. Najprawdopodobniej jednak „burza” była figuratywnym określeniem zjawisk takich jak „huk” („słychać było głośny huk”). powiew itp., towarzyszący spadkowi. O podobnej „burzy” była już mowa przy opisie met. [[Białystok]]. Należy wreszcie zauważyć, że niektóre źródła podawały, że meteoryt spadł podczas „gwałtownej burzy”, gdy inne mówią tylko o gwałtownej ulewie. :Meteoryt został wydobyty i dostał się do rąk wójta gminy Golina o nazwisku Johne. Miał być kształtu nieforemnego, „twardy jak szkło”, podobny do „skrystalizowanej soli”. Z tego opisu trudno zdać sobie sprawę z jego składu. Być może, był to aerolit o lśniącej otoczce opalenizny. „Stanowił on widocznie – jak pisano – część większej całości”. :Los okazu nie jest znany. W żadnym ze zbiorów w Polsce nie stwierdzono jego istnienia. Nic o nim również nie wspominają znane mi katalogi zbiorów zagranicznych. Należy go zaliczyć do zaginionych. :Czy oprócz opisanego nie spadły jednocześnie jeszcze jakieś inne odłamy – nie wiemy. Wydaje się w każdym razie, że spadek nie zainteresował polskich naukowców, ponieważ nie znalazłem żadnych śladów w odpowiedniej literaturze fachowej. Jak się zdaje, pierwszą wzmiankę w literaturze zagranicznej o spadku w Ratyniu zamieścił Julian Siemaszko<ref name=”Siemaszko”>Julian Iwanowicz Siemaszko (Юлиан Иванович Симашко; Julian Ivanovich Simashko, Julion do Siemaschko) (1821–1893) właściciel największej w Europie prywatnej kolekcji meteorytów w XIX wieku (Coll. de Météorites de Jul. de Siemaszko), autor katalogów popularyzujących wiedzę o meteorytach. Jest uważany za Rosjanina ponieważ mieszkał w St. Petersburgu, gdzie był wysokim rangą urzędnikiem w ministerstwie oświaty, a większość swoich publikacji z zoologii i entomologii pisał po rosyjsku (jednak na etykietkach dołączonych do okazów ze swojej kolekcji, nazwisko Siemaszko pisał po polsku!).</ref> w katalogu swej kolekcji (1885) stwierdzając, że spadek miał istotnie miejsce i że datą spadku był dzień 24 sierpnia nowego stylu. :Pierwszą wzmiankę o spadku ze wszystkimi szczegółami znajdujemy w warszawskiej prasie codziennej pod datą 25 sierpnia starego stylu 1880 r. (6 września nowego stylu), gdzie wprawdzie datę spadku podano na 12 sierpnia, jednak sądzić należy, że data ta była starego stylu, chociaż w Królestwie Polskim używano również i nowego stylu. Gdyby 12 VIII miało być nowego stylu, to datę spadku musielibyśmy cofnąć o 12 dni, tj. na dzień 31 lipca starego stylu. Trudno przypuszczać jednak, aby prasa warszawska podawała daną wiadomość z trzytygodniowym z górą opóźnieniem. Zauważmy wreszcie, że Słownik Geograficzny z 1888 r. (t. IX, s. 546) podaje datę spadku 12 sierpnia bez oznaczenia stylu. :Należy wreszcie wspomnieć, że J. Siemaszko w czasie swych podróży w sprawie zakupu i wymiany meteorytów dla swej kolekcji, odwiedził w 1885 r. Warszawę (prawdopodobnie także w tym samym roku odwiedził on i Kraków) i badał spadek w Ratyniu. Według niego spadek miał mieć miejsce 24. VIII nowego stylu, był obserwowany przez kilka osób i „dobrze opisany”. Na jego prośbę niejaki Gołkowski z Warszawy udał się na teren spadku i w towarzystwie świadków spadku zbadał starannie teren, lecz meteorytów nie znalazł. Teren spadku był podziurawiony dołami pełnymi wody, z których wydobywano glinę dla cegielni. Nadmienić należy, że dostarczono Siemaszce jakiś odłam, który dzięki swej czarnej otoczce i cząstkom metalicznym wykazywał duże podobieństwo do meteorytów. Okaz ten został przez Siemaszkę uznany za pseudometeoryt – odłamek skały diabazowej o budowie ofitowej<ref>struktura ofitowa (diabazowa) → patrz [http://oen.dydaktyka.agh.edu.pl/dydaktyka/inzynieria_srodowiska/c_petrografia/plutoniczne.html Notatki z petrografii]</ref>, który musiał leżeć przez czas dłuższy w wilgotnej ziemi. [[Grafika:Ratyn_(MetBull_nr_8).jpg|200px|thumb|Strona z [http://meteoriticalsociety.org/simple_template.cfm?code=pub_bulletin Meteoritical Bulletin] ze zgłoszeniem meteorytu Ratyń]] :Ostatnio w wyniku prac autora (1955a, b, 1956) meteoryt Ratyń pod zniekształconą nieco nazwą „Ratun” umieszczony został w Biuletynie (nr 8, z kwietnia 1958 r.) Stałej Komisji Meteorytowej Międzynarodowego Kongresu Geologicznego².<ref>periodyk [http://meteoriticalsociety.org/simple_template.cfm?code=pub_bulletin Meteoritical Bulletin] nr 8, 1958; plik [http://www.lpi.usra.edu/meteor/docs/mb08.pdf PDF ]</ref> ::P r z y p i s y ::¹ Czasopisma polskie, z których zostały zaczerpnięte wiadomości o tym meteorycie powołują się głównie na czasopismo „Kaliszanin”. Jednak moje poszukiwania sierpniowych numerów z 1880 r. tego czasopisma nie dały pozytywnych wyników. Nie znalazłem ich nawet w samym Kaliszu. ::² Literatura źródłowa: Gazeta Polska nr 201 z 10 IX 1880 r.; Gazeta Warszawska nr 201 z 10 IX 1880 r.; Gazeta Kielecka nr 72 z 31 VIII (12 IX) 1880 r.; Kaliszanin – sierpień 1880 r.; Kuryer Codzienny nr 199 z 6 IX 1880 r.; Kuryer Warszawski nr 199 z 25 VIII (6 IX) 1880 r.; Warszawskij Dniewnik z 1 IX 1880 r., nr 186; Wiek nr 200 z 28 VIII 1880 r.; Kuryer Poznański. Dodatek do nr 214 z 18 IX 1880 r :(...) <br clear="all"/> === Lokalizacja === <div class="GooglePlace"> <div class="GooglePlaceMap"> <googlemap lat="52.200000" lon="17.983330" zoom="12" width="400" height="300" type="map" controls="medium" scale="yes" units="meters" selector="yes"> http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Poland_newIcons.kml http://wiki.meteoritica.pl/meteoritica/GoogleMaps/wiki-Ratyn.kml </googlemap> </div> <div class="GEIcon-PointRed"></div> (R) Ratyń </div> <br clear="all"/> === [[Mapy]] === <gallery caption="" widths="200px" heights="200px" perrow="3"> File:Ratyn_(Mapy_austro-wegierskie_36-52).jpg|Wieś '''Ratyń''' (źródło: Mapy austro-węgierskie, 1880-1912) </gallery> <br clear="all"/> === Okolica spadku === '''Wieś Ratyń''' (30 kwietnia 2011 r.; fot.&nbsp;[[:File:Ratyn_(Wadi).jpg|Wadi]] & [[:File:Ratyn_(Woreczko).jpg|Woreczko]]) <gallery caption="" widths="120px" heights="90px" perrow="5"> File:Ratyn_429.jpg|Wieś Ratyń File:Ratyn_442.jpg|Wieś Ratyń File:Ratyn_445.jpg| File:Ratyn_455.jpg| File:Ratyn_457.jpg|Rozległy staw w środku wsi File:Ratyn_468.jpg| File:Ratyn_471.jpg|Widok na wieś File:Ratyn_479.jpg| File:Ratyn_485.jpg|Staw - glinianka? File:Ratyn_491.jpg| File:Ratyn_493.jpg|Pola File:Ratyn_498.jpg|Droga przez wieś File:Ratyn_500.jpg| File:Ratyn_502.jpg| File:Ratyn_512.jpg| </gallery> == [[Bibliografia]] == * +Chlebowski Bronisław, Walewski Władysław, Sulimierski Filip, (1888), '''Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich.''' tom IX, Warszawa 1888, Nakładem Władysława Walewskiego, Druk "Wieku" Nowy Świat Nr 61, s. 546. Plik [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IX/ PDF ] * Pilski Andrzej S., (1999), '''Nieziemskie skarby. Poradnik poszukiwacza meteorytów.''' Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, s. 118. * Pokrzywnicki Jerzy, (1955), '''O meteorytach naszych ziem zachodnich.''' ''Urania'', 6, 1955, s. 165-172. * Pokrzywnicki Jerzy, (1955), '''O niektórych mało znanych polskich meteorytach.''' ''Acta Geol. Pol.'', vol. V, nr 3, 1955, s. 427-438. Plik {{Djvu|Pokrzywnicki_(AGeolP_V_3_1955).djvu|DjVu}} * Pokrzywnicki Jerzy, (1956), '''Les météorites polonaises.''' ''Acta Geophys. Polon.'', vol. IV, nr 1, 1956, s. 21-32. Plik {{Djvu|Pokrzywnicki_(AGeophP_IV_1_1956).djvu|DjVu}} * Pokrzywnicki Jerzy, (1964), '''I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich.''' ''Studia Geologica Polonica'', vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964, s. 104-107. == Przypisy == <references /> == Linki zewnętrzne == * '''Meteoritical Bulletin Database ([http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php MBD])''' - meteoryt [http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=22398 Ratyn] * '''Encyclopedia of Meteorites ([http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/ EoM])''' - meteoryt [http://www.encyclopedia-of-meteorites.com/meteorite.aspx?id=22398 Ratyn] * Polski Serwis Meteorytów - meteoryt [http://republika.pl/jba1/defrat.htm Ratyń] * Wikipedia - [http://pl.wikipedia.org/wiki/Raty%C5%84_(meteoryt) meteoryt Ratyń] === Co jeszcze na stronie? === * wpisać z Pilskiego 1999 o podejrzeniach, że mógł być to achondryt i Siemaszko nie rozpoznał go poprawnie! [[Category:MetBullDatabase]] [[Category:Meteoryty polskie]] [[Category:Obserwowane spadki]] [[Category:Zaginione]]

Wróć do strony Ratyn (Ratyń).