PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Tauti

Z Wiki.Meteoritica.pl

0
Tauti
Spadek
Lokalizacja Tauti, Oradea, Romania (lub Cluj[1], Rumunia)
Położenie[3] 46°43'N, 23°30'E[2]
Data lipiec lub sierpień 1937 roku
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny L6
Masa ~21 kg
Liczba okazów 3 okazy
Cechy stopień szokowy S3
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
po rumuńsku: Tauţ, Tăuţi

Mało znany spadek. W lipcu lub sierpniu 1937 roku obserwowano w Rumunii jasny bolid, któremu towarzyszyły trzy eksplozje. W okolicy miejscowości Tauti spadł 20 kilogramowy okaz, a 6 km dalej na południe, w okolicy Gura Suvelului spadły jeszcze dwa okazy o wagach po około 0,5 kg. W Meteoritical Bulletin Database jest tylko krótka, intrygująca informacja (Grady 2000):

«

After three explosions and a bright bolide, a 20 kg stone fell at Tauti and two other stones of about 0.5 kg each fell at Gura Suvelului, about 6 km south of Tauti.

»


Nie ma też w katalogach jednomyślności o jaką miejscowość Tauti chodzi. W katalogu Grady (2000) wskazana jest miejscowość Tăuţi, Cluj (węg. Kolozstótfalu), natomiast katalog muzeum w Budapeszcie (oraz Lüttge-Pop et al. 2013) wskazuje miejscowość Tauţ, Arad (węg. Feltót)! W katalogu Grady podano „Tauti, Oradea, Romania”, ale już zawarte tam współrzędne wskazują na miejscowość w prowincji Cluj. Natomiast druga z miejscowości – Tauţ, Arad, leży bliżej miasta Oradea (jest jeszcze trzecia miejscowość → patrz dalej).

Savu (1959), który kompleksowo opracował ten spadek, na mapie zamieszczonej w swojej publikacji jednoznacznie wskazuje na miejscowość Tăuţi (Tauţ, Arad) na południe od miasta Silindia w regionie Arad!


Publikacja Savu (1959) nie jest dostępna w internecie. Ale udało się Redakcji portalu dotrzeć do jej fragmentów.

«

(…) Meteoritul a rămas necunoscut pină acum. El a fost păstrat la familia Lajos, care l-a recoltat la căderea lui și a impărţit apoi la diferiţi cunoscuţi, o mare parte din bucăţile găsite. (…)

źródło: (s. 274)

»


Czyli: Prawdopodobnie to Savu odszukał meteoryt (właścicieli i świadków) i pierwszy opublikował o nim informacje? Okaz meteorytu (prawdopodobnie masa główna) znajdowała się w posiadaniu rodziny Lajos, która zebrała go po spadku. Większość znalezionych fragmentów (?!) została przez nich rozdana pośród znajomych.

«

(…) Meteoritul căzut aci cintărea aproximativ 20 kg, iar craterul său, după spusele localnicilor, nu a fost mai adine de 0,50 m. Cind a fost dezgropat, s-au observat la el numeroase crăpături, după care, mai tirziu, s-a și desfăcut in mai multe bucăţi. Meteoritul prezenta un miros puternie de sulf, care s-a mentinut apoi destul de multă vreme.

In același timp, cind la nord de Tăuţi cădea meteoritul de 20 kg, la sud de această localitate, in punctual denumit Gura Suvelului, au căzut incă două bucăţi de meteorit pietros, a căror greutate cintărea in jur de 0,5 kg. Este probabil că ele reprezintă produsul uneia din exploziile auzite de localnici in timpul căderii meteoritului.

Cădera meteoritului a fost observată și de locuitorii din satele apropiate de localitatea Tăuţi. (…)

źródło: (s. 273)

»


Meteoryt o wadze ok. 20 kg spadł na północ od wsi (Tăuţi). Znaleziono go w kraterze o głębokości ok. 0,5 metra, był mocno popękany i rozpadł się na kilka części. Meteoryt miał zapach siarki, który utrzymywał się długo. W tym samym czasie, na południe od wsi (Tăuţi), w miejscu zwanym Gura Suvelului, spadły dwa kolejne okazy o wagach po ok. 0,5 kg. Spadkowi towarzyszyły eksplozje.

Dotarcie do publikacji Savu (1959) i/lub odszukanie na mapach miejsca o nazwie Gura Suvelului powinno pomóc w precyzyjnej identyfikacji rzeczywistego miejsca spadku meteorytów.


Spadek podobny do polskiego meteorytu Schellin (Skalin).

Kolekcje

Fragmenty meteorytu Tauti w kolekcjach (Koblitz MetBase):

Zbiór waga okazów
(Koblitz MetBase)
uwagi
Oradea, Nat. Sci. Mus.[4] 80,4 g [min. weight]
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 11,0 g
Cluj, Min. Mus. Univ.[5] specimen
main mass: probably in private hands

Pomimo, że meteoryt spadł niedawno, zachowało się bardzo mało jego fragmentów!


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(G) Gura Suvelului, (S) Silindia, (T) Tauţ (Arad), (*) Tauti (×2)

Muzeum w Cluj-Napoca

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Katalogi wskazują na dwie różne lokalizacje miejscowości o nazwie Tauti: Tauţ (Arad) (węg. Feltót) i Tăuţi (Cluj) (węg. Kolozstótfalu). Jest jeszcze jedna miejscowość, leżąca najbliżej Oradea, w okręgu Bihor[6]Tăut (Bihor) (węg. Feketetót).

Spadek miał w rzeczywistości miejsce w pobliżu miejscowości Tăuţi (Tauţ (Arad)) (46°43'N, 21°55'E) (Savu 1959).


Mapa rejonu spadku (Savu 1959, s. 278)[7]
„Fig. 5. – Aria de răspindire a fragmentelor din meteoritul de la Tăuţi.”

Rejon rozprzestrzenienia fragmentów meteorytu.[7]

Meteoryty spadły w pobliżu Tăuţi (Tauţ (Arad)) na południe od miasta Silindia.


Mapy


Bibliografia

  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • +Lüttge-Pop Dana, Andrei Razvan A., Har Nicolae, (2013), Historical Romanian meteorites: emendations of official catalogue records, Studia UBB Geologia, 58(2), 2013, s. 41-45. Plik DOI.
  • +Savu H., (1959), Meteoritul pietros de la Tăuţi (1937) (The stony meteorite from Tauti (1937)), Studii şi Cercetări de Geologie, 4, Ed. Acad. R.P.R., Bucureşti, 1959, s. 273-280.[8] Plik GoogleBooks.[7]

Przypisy

  1. ^ Cluj – obecnie Kluż-Napoka (rum. Cluj-Napoca), dawniej niem. Klausenburg‎
  2. ^ katalog muzeum w Budapeszcie wskazuje na inną miejscowość – Tauţ (Arad) (46°43'N, 21°55'E)
  3. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  4. ^ Universitatea din Oradea, Romania
  5. ^ Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Babeș-Bolyai w Cluj-Napoca
  6. ^ stolicą okręgu Bihor jest Oradea
  7. ^ a b c publikacja Savu (1959) nie jest dostępna w internecie
  8. ^ artykuł po rumuńsku

Zobacz również

Linki zewnętrzne

  • Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Tauti
  • Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Tauti


  • publikacja Savu, mapy
Osobiste