PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Szablon:!Iron IID

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
m (Rzadki typ IID)
m (Meteoryty żelazne typu IID)
 
(Nie pokazano 33 wersji pomiędzy niniejszymi.)
Linia 1: Linia 1:
=== Rzadki typ IID ===
=== Rzadki typ IID ===
-
<noinclude>{{VerifyLevel|level=1}}</noinclude>
+
<noinclude>__NOTOC__{{VerifyLevel|level=1}}</noinclude>
 +
[[Image:Iron_meteorites_classification_(trace_elements_Ga-Co).jpg|thumb|right|200px|Położenie meteorytów grupy IID na wykresie pary gal i&nbsp;kobalt ([[Szablon:Woźniak (2021, ASMP)|Woźniak 2021]])]]
 +
'''Meteoryt {{{met-name|''[nazwa meteorytu]''}}} należy do rzadkiego {{Txt2Img|Iron_meteorites_classification_(trace_elements_Ga-Co).jpg|typu meteorytów żelaznych IID}}'''. W&nbsp;bazie {{!MBD}} jest zarejestrowanych tylko '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?sea=Iron%2C+IID 26 meteorytów tego typu]''' (stan: ''luty 2021&nbsp;r.'').<ref>oraz 3&nbsp;meteoryty typu IID-an</ref>
-
'''Meteoryt {{{met-name|''(nazwa meteorytu)''}}} należy do rzadkiego typu meteorytów żelaznych IID'''. W&nbsp;bazie {{!MBD}} (stan: ''luty 2021&nbsp;r.'') są zarejestrowane tylko '''[http://www.lpi.usra.edu/meteor/index.php?sea=Iron%2C+IID 26 meteorytów tego typu]'''.<ref>oraz 3&nbsp;meteoryty typu IID-an</ref>
+
Na Europę przypada ich aż 6: dwa spadki – '''[[Elbogen]]''' ([[Czechy]]) i&nbsp;'''[[Hraschina]]''' ([[Chorwacja]]) oraz znaleziska – '''[[Vicenice]]''', '''[[Alt Bela]]''' (oba też z&nbsp;Czech!) oraz '''Cheder'''{{MBD-record|name=Cheder}} ([[Rosja]]/Azja) i&nbsp;'''[[Orlov Dol]]''' ([[Bułgaria]]). '''Więc aż 3&nbsp;meteoryty typu IID przypadają na niewielkie Czechy!''' Na terenie dużo większych Stanów Zjednoczonych<ref>powierzchnia USA jest niemal 125 razy większa od powierzchni Czech!</ref> znaleziono ich tylko&nbsp;7, a&nbsp;spośród dziesiątków tysięcy meteorytów znalezionych na Antarktydzie tylko&nbsp;2 są tego typu (m.in. meteoryt Miller Butte&nbsp;03002{{MBD-record|name=MIB 03002}}).
-
Na Europę przypada ich aż 5: dwa spadki '''[[Elbogen]]''' ([[Czechy]]) i&nbsp;'''[[Hraschina]]''' ([[Chorwacja]]) oraz trzy znaleziska – '''[[Vicenice]]''', '''[[Alt Bela]]''' (też w&nbsp;Czechach!) oraz '''Cheder'''{{MBD-record|name=Cheder}} ([[Rosja]]). '''Więc aż 3 meteoryty typu IID przypadają na niewielkie Czechy!''' Na terenie dużo większych Stanów Zjednoczonych znaleziono ich tylko&nbsp;7, a&nbsp;spośród dziesiątków tysięcy meteorytów znalezionych na Antarktydzie tylko&nbsp;1 jest tego typu (meteoryt Miller Butte 03002{{MBD-record|name=MIB 03002}}).
+
Trzy czeskie meteoryty typu IID mają (podejrzanie?!) bardzo {{Txt2Img|IID_group_(trace_elements_Ni-Ir).png|podobny skład}}. Są one również od siebie „nieodległe” {{Txt2Img|Iron_meteorites_(IID_group-Czechia).jpg|miejsca spadku/znalezienia}} meteorytów [[Elbogen]] i&nbsp;[[Vicenice]] leżą od miejsca znalezienia okazu [[Alt Bela|Alt&nbsp;Bela]] odpowiednio&nbsp;o: 398 i&nbsp;166&nbsp;km!
-
Meteoryt {{{met-name|''(nazwa meteorytu)''}}} ma (podejrzanie?!) bardzo podobny skład do dwóch innych „nieodległych” czeskich meteorytów typu IID (miejsca spadku/znalezienia meteorytów [[Elbogen]] i&nbsp;[[Vicenice]] leżą od miejsca znalezienia okazu [[Alt Bela|Alt&nbsp;Bela]] odpowiednio&nbsp;o: 398 i&nbsp;166&nbsp;km!).
 
-
Za&nbsp;Koblitz&nbsp;MetBase (kompilacja wyników z różnych publikacji):
+
Pierwiastki śladowe (ang. ''trace elements'') w&nbsp;meteorytach grupy IID (za&nbsp;Koblitz&nbsp;MetBase oraz {{!MBD}}; kompilacja wyników z&nbsp;różnych publikacji):
:{| {{Table data}}
:{| {{Table data}}
-
! Meteoryt !! Ni<br />[mg/g] !! Ga<br />[μg/g] !! Ge<br />[μg/g] !! Ir<br />[μg/g] !! Co<br />[mg/g] !! Au<br />[ng/g] !! P<br />[mg/g] !! bandwidth<br />[mm]
+
! Meteoryt !! Ni<br />[mg/g] !! Ga<br />[μg/g] !! Ge<br />[μg/g] !! Ir<br />[μg/g] !! Co<br />[mg/g] !! Au<br />[ng/g] !! P<br />[mg/g] !! {{Txt2Img|Bandwidth_(iron_meteorites_classification).jpg|bandwidth<br />[mm]}}
|-
|-
| '''[[Vicenice]]''' (Czechy, znalezisko 1911&nbsp;rok, 4,65&nbsp;kg) || 97,7 || 74,8 || 87,4 || 12,7 || 6,8 || 773 || 2,7 || 0,63-0,80
| '''[[Vicenice]]''' (Czechy, znalezisko 1911&nbsp;rok, 4,65&nbsp;kg) || 97,7 || 74,8 || 87,4 || 12,7 || 6,8 || 773 || 2,7 || 0,63-0,80
Linia 20: Linia 21:
| colspan="9" | oraz
| colspan="9" | oraz
|-
|-
-
| '''[[Hraschina]]''' (Chorwacja, spadek 1751&nbsp;rok, 49&nbsp;kg) || 106 || 75 || 89 || 13 || – || – || – || 0,70
+
| '''Cheder'''{{MBD-record|name=Cheder}} (Rosja/Azja, znalezisko 2003&nbsp;rok, 5,39&nbsp;kg) || 72,4 || – || – || 16,9 || 4,4 || 500 || – || 1,0-1,5
 +
|-
 +
| '''[[Hraschina]]''' (Chorwacja, spadek 1751&nbsp;rok, ~49&nbsp;kg) || 106 || 75 || 89 || 13 || – || – || – || 0,70
 +
|-
 +
| '''[[Orlov Dol]]''' (Bułgaria, znalezisko 2018&nbsp;rok, 151&nbsp;kg) || 98,7 || 70,5 || – || 18,9 || 6,66 || 602 || – || 0,83±0,21
|}
|}
-
Jest to stosunkowo rzadka grupa meteorytów, ale rozrzut wartości zawartości pierwiastków śladowych wewnątrz niej jest większy, niż dla tych trzech meteorytów żelaznych z&nbsp;Czech!
 
-
Okazy meteorytów [[Alt Bela]], [[Elbogen]] i&nbsp;[[Vicenice]] są do siebie bardzo podobne w&nbsp;formie („kartoflaste” bryły bez regmagliptów) oraz mają podobny stopień i&nbsp;charakter zwietrzenia. Również wszystkie one są oktaedrytami średnioziarnistymi (Om – ''medium octahedrite'').
+
 
-
<noinclude>
+
[[Image:IID_group_(trace_elements_Ni-Ir).png|thumb|right|200px|Grupa IID ([[Szablon:Woźniak (2021, ASMP)|Woźniak 2021]])]]
-
{{Przypisy |ncol=1}}
+
Jest to stosunkowo mało liczna grupa meteorytów, ale rozrzut wartości zawartości pierwiastków śladowych wewnątrz niej jest większy, niż dla tych trzech meteorytów żelaznych z&nbsp;Czech!
 +
 
 +
'''Okazy meteorytów [[Alt Bela]], [[Elbogen]] i&nbsp;[[Vicenice]] są do siebie bardzo podobne w&nbsp;formie – są to „kartoflaste” bryły bez regmagliptów oraz mają podobny stopień i&nbsp;charakter zwietrzenia. Również wszystkie one są {{Txt2Img|Bandwidth_(iron_meteorites_classification).jpg|oktaedrytami średnioziarnistymi (Om – ''medium octahedrite'')}}!'''
 +
 
 +
 
 +
{{Sparse-b}}Ciekawostka{{Sparse-e}}: Do tego rzadkiego typu należy również meteoryt anomalny IID-an {{Link-MBD|name=Los Vientos 189|code=65797}}, polskie znalezisko na pustyni Atakama w&nbsp;Chile! Znalazcami był team Magda Skirzewska i&nbsp;Łukasz Smuła (Art&Met).
 +
 
 +
=== Meteoryty żelazne typu IID ===
 +
 
 +
O meteorytach żelaznych typu IID ([[Szablon:Woźniak (2021, ASMP)|Woźniak 2021]]):
 +
{{BQuote-begin|max-width=800px}}
 +
'''<u>Grupa IID</u>'''
 +
 
 +
'''Grupa IID''' – okazy meteorytów tej grupy to oktaedryty średnio- i&nbsp;drobnoziarniste (Om i&nbsp;Of) (z&nbsp;wyjątkiem anomalnego ataksytu Arltunga (IID-an)). '''Meteoryty w&nbsp;tej grupie mają jedną z&nbsp;największych zawartości galu spośród wszystkich meteorytów żelaznych, jego średnia wartość wynosi ok. 75&nbsp;μg/g i&nbsp;ustępują tylko meteorytom typu&nbsp;[[Szablon:!Iron IAB|IA]]''' ({{Txt2Img|Iron_meteorites_classification_(trace_elements_Ga-Ge).jpg|rys.&nbsp;4}} oraz [http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossary-IronMeteorites-Append2.htm Załącznik&nbsp;2]). Tempo stygnięcia ich ciał macierzystych wynosiło zaledwie ok.&nbsp;1-2&nbsp;stopnie na milion lat (1-2ºC/My).
 +
 
 +
Schreibersyt jest w nich popularny, jego obfitość rośnie ze wzrostem zawartości niklu. Zawartość troilitu jest podobna do zawartości w&nbsp;grupie IIC, ale jest mniejsza niż w&nbsp;grupie [[Szablon:!Iron IIIAB|IIIAB]]. Nodule troilitowe większe niż 1&nbsp;cm są rzadkie. Brak cohenitu, ale występuje haxonit w&nbsp;polach plessytowych. Tylko jeden meteoryt tej grupy, [[Elbogen]] zawiera grafit, ale występowanie martensytowych obszarów w&nbsp;innych meteorytach grupy IID sugeruje, że grafit jest dość popularny w&nbsp;tej grupie. Stwierdzono małe ziarna krystobalitu w&nbsp;meteorycie Carbo, jako małe 0,5&nbsp;mm zielone szkliste krople w&nbsp;jego nodulach troilitowych. Nie zaobserwowano występowania carlsbergitu, natomiast inkluzje krzemianowe są bardzo rzadkie. W&nbsp;grupie są tylko trzy<ref>stan na kwiecień 2021&nbsp;r.</ref> meteoryty anomalne: Arltunga (ATAX), {{Link-MBD|name=Los Vientos 189|code=65797}} (Om, polskie znalezisko!) i&nbsp;{{Link-MBD|name=NEA 002|code=34270}} (Of). W&nbsp;meteorycie Arltunga (ATAX) belki kamacytu są bardzo wąskie, ~0,005&nbsp;mm, 100&nbsp;razy mniejsze niż w&nbsp;oktaedrytach drobnoziarnistych, ale pierwiastki śladowe lokują go w&nbsp;obszarze nisko-niklowych IID (Scott et&nbsp;al. 1975; Wasson et&nbsp;al. 2006)!
 +
 
 +
W 1808 roku podczas trawienia dwóch meteorytów z&nbsp;tej właśnie grupy – Hraschiny i&nbsp;[[Elbogen]] – austriacki drukarz i&nbsp;naukowiec [http://en.wikipedia.org/wiki/Widmanstatten_pattern Count Alois von Beckh Widmanstätten] zaobserwował po raz pierwszy słynne figury.
 +
 
 +
Najpopularniejsze meteoryty tej grupy to: '''[[Elbogen]]''' (Om), '''[[Hraschina]]''' (Om), {{Link-MBD|name=Arltunga|code=2334}} (IID-an, ATAX), {{Link-MBD|name=Carbo|code=5266}} (Om) oraz '''[[Alt Bela]]''' (Om) [oraz {{Txt2Img|Rodeo_(NHM_Prague).jpg|Rodeo}}{{MBD-record|name=Rodeo}}; w meteorycie typu IID {{Link-MBD|code=16936|name=Needles}} Buchwald (1975) opisuje [[Lamele Breziny i Reichenbacha|lamele Breziny]]].
 +
{{BQuote-end}}
 +
 
 +
<br clear="all"/><noinclude>
 +
{{Przypisy|ncol=1}}
 +
 
 +
== Zobacz również ==
 +
 
 +
* [[Szablon:!Iron IAB|meteoryty żelazne typu IAB]]
 +
* [[Szablon:!Iron IIAB|meteoryty żelazne typu IIAB]]
 +
* [[Szablon:!Iron IIIAB|meteoryty żelazne typu IIIAB]]
 +
* [[Szablon:!Iron IVA|meteoryty żelazne typu IVA]]
 +
* [[Szablon:!Iron Iron|meteoryty żelazne typu Iron]]
 +
 
[[Category:Szablony Wiki|{{PAGENAME}}]]
[[Category:Szablony Wiki|{{PAGENAME}}]]
</noinclude>
</noinclude>

Aktualna wersja na dzień 21:01, 14 sty 2024

Rzadki typ IID

1
Położenie meteorytów grupy IID na wykresie pary gal i kobalt (Woźniak 2021)

Meteoryt [nazwa meteorytu] należy do rzadkiego typu meteorytów żelaznych IID. W bazie Meteoritical Bulletin Database jest zarejestrowanych tylko 26 meteorytów tego typu (stan: luty 2021 r.).[1]

Na Europę przypada ich aż 6: dwa spadki – Elbogen (Czechy) i Hraschina (Chorwacja) oraz znaleziska – Vicenice, Alt Bela (oba też z Czech!) oraz Cheder[2] (Rosja/Azja) i Orlov Dol (Bułgaria). Więc aż 3 meteoryty typu IID przypadają na niewielkie Czechy! Na terenie dużo większych Stanów Zjednoczonych[3] znaleziono ich tylko 7, a spośród dziesiątków tysięcy meteorytów znalezionych na Antarktydzie tylko 2 są tego typu (m.in. meteoryt Miller Butte 03002[4]).

Trzy czeskie meteoryty typu IID mają (podejrzanie?!) bardzo podobny skład. Są one również od siebie „nieodległe” – miejsca spadku/znalezienia meteorytów ElbogenVicenice leżą od miejsca znalezienia okazu Alt Bela odpowiednio o: 398 i 166 km!


Pierwiastki śladowe (ang. trace elements) w meteorytach grupy IID (za Koblitz MetBase oraz Meteoritical Bulletin Database; kompilacja wyników z różnych publikacji):

Meteoryt Ni
[mg/g]
Ga
[μg/g]
Ge
[μg/g]
Ir
[μg/g]
Co
[mg/g]
Au
[ng/g]
P
[mg/g]
bandwidth
[mm]
Vicenice (Czechy, znalezisko 1911 rok, 4,65 kg) 97,7 74,8 87,4 12,7 6,8 773 2,7 0,63-0,80
Elbogen (Czechy, spadek ~1400 rok, ~107 kg) 102 75 87 14 6,4 2,2 0,75
Alt Bela (Czechy, znalezisko 1898 rok, ~4 kg) 100,4 75 84 16 0,70
oraz
Cheder[2] (Rosja/Azja, znalezisko 2003 rok, 5,39 kg) 72,4 16,9 4,4 500 1,0-1,5
Hraschina (Chorwacja, spadek 1751 rok, ~49 kg) 106 75 89 13 0,70
Orlov Dol (Bułgaria, znalezisko 2018 rok, 151 kg) 98,7 70,5 18,9 6,66 602 0,83±0,21


Grupa IID (Woźniak 2021)

Jest to stosunkowo mało liczna grupa meteorytów, ale rozrzut wartości zawartości pierwiastków śladowych wewnątrz niej jest większy, niż dla tych trzech meteorytów żelaznych z Czech!

Okazy meteorytów Alt Bela, ElbogenVicenice są do siebie bardzo podobne w formie – są to „kartoflaste” bryły bez regmagliptów – oraz mają podobny stopień i charakter zwietrzenia. Również wszystkie one są oktaedrytami średnioziarnistymi (Om – medium octahedrite)!


Ciekawostka: Do tego rzadkiego typu należy również meteoryt anomalny IID-an Los Vientos 189, polskie znalezisko na pustyni Atakama w Chile! Znalazcami był team Magda Skirzewska i Łukasz Smuła (Art&Met).

Meteoryty żelazne typu IID

O meteorytach żelaznych typu IID (Woźniak 2021):

«

Grupa IID

Grupa IID – okazy meteorytów tej grupy to oktaedryty średnio- i drobnoziarniste (Om i Of) (z wyjątkiem anomalnego ataksytu Arltunga (IID-an)). Meteoryty w tej grupie mają jedną z największych zawartości galu spośród wszystkich meteorytów żelaznych, jego średnia wartość wynosi ok. 75 μg/g i ustępują tylko meteorytom typu IA (rys. 4 oraz Załącznik 2). Tempo stygnięcia ich ciał macierzystych wynosiło zaledwie ok. 1-2 stopnie na milion lat (1-2ºC/My).

Schreibersyt jest w nich popularny, jego obfitość rośnie ze wzrostem zawartości niklu. Zawartość troilitu jest podobna do zawartości w grupie IIC, ale jest mniejsza niż w grupie IIIAB. Nodule troilitowe większe niż 1 cm są rzadkie. Brak cohenitu, ale występuje haxonit w polach plessytowych. Tylko jeden meteoryt tej grupy, Elbogen zawiera grafit, ale występowanie martensytowych obszarów w innych meteorytach grupy IID sugeruje, że grafit jest dość popularny w tej grupie. Stwierdzono małe ziarna krystobalitu w meteorycie Carbo, jako małe 0,5 mm zielone szkliste krople w jego nodulach troilitowych. Nie zaobserwowano występowania carlsbergitu, natomiast inkluzje krzemianowe są bardzo rzadkie. W grupie są tylko trzy[5] meteoryty anomalne: Arltunga (ATAX), Los Vientos 189 (Om, polskie znalezisko!) i NEA 002 (Of). W meteorycie Arltunga (ATAX) belki kamacytu są bardzo wąskie, ~0,005 mm, 100 razy mniejsze niż w oktaedrytach drobnoziarnistych, ale pierwiastki śladowe lokują go w obszarze nisko-niklowych IID (Scott et al. 1975; Wasson et al. 2006)!

W 1808 roku podczas trawienia dwóch meteorytów z tej właśnie grupy – Hraschiny i Elbogen – austriacki drukarz i naukowiec Count Alois von Beckh Widmanstätten zaobserwował po raz pierwszy słynne figury.

Najpopularniejsze meteoryty tej grupy to: Elbogen (Om), Hraschina (Om), Arltunga (IID-an, ATAX), Carbo (Om) oraz Alt Bela (Om) [oraz Rodeo[6]; w meteorycie typu IID Needles Buchwald (1975) opisuje lamele Breziny].

»



Przypisy

  1. ^ oraz 3 meteoryty typu IID-an
  2. ^ a b meteoryt żelazny Cheder (Чедер (Тува)), znalezisko z 2003 roku w Rosji, typ IID, TKW 5,39 kg
  3. ^ powierzchnia USA jest niemal 125 razy większa od powierzchni Czech!
  4. ^ meteoryt żelazny Miller Butte 03002, znalezisko z 2003 roku na Antarktydzie; typ IID, TKW 82,7 g
  5. ^ stan na kwiecień 2021 r.
  6. ^ meteoryt żelazny Rodeo, znalezisko z 1852 roku w Meksyku; typ IID, TKW 44 kg; patrz → Lamele Breziny i Reichenbacha

Zobacz również

Osobiste