PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Soko-Banja

Z Wiki.Meteoritica.pl

Deszcz meteorytów

Soko-Banja
Spadek
Lokalizacja Serbia
Położenie[1] 43°40'N, 21°52'E
Data 13 października 1877 roku, 14:00 (sobota)
Charakterystyka
Typ chondryt zwyczajny, LL4
Masa 80 kg
Liczba okazów deszcz meteorytów
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
w NHM Cat: Aleksinac, Alexinatz, Banja, Blendija, Devica, Device, Dugo Polje, Dungo Polje, Sarbanovac, Scherbanovaz; w MetBase: Soko Banja; po serbsku: Сокобања

Spadek deszczu meteorytów 13 października 1877 roku (sobota) w okolicy miasta Sokobanja (serb. Сокобања, dawn. Soko-Banja) w Serbii. Chondryt zwyczajny, LL4, TKW ~80 kg.


Dokładny opis okoliczności spadku i znajdowanych okazów znajduje się w publikacjach Brezina (1885) i Döll (1877).


Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)
Belgrade, Nat. Hist. Mus. 16.29 kg
Budapest, Eötvös Lorand Univ. 2.59 kg
Vienna, Naturhist. Mus. 2.56 kg
London, Nat. Hist. Mus. 2.2 kg
Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1.83 kg
Budapest, Nat. Mus. 1 kg
(…)

W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.


Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(B) Bieli Potok, Blendija, (D) Dugo Polje, (M) Mužinac, (S) Sokobanja, Šarbanovac

Przybliżony obszar znajdowania okazów (Döll 1877)

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki


Mapa okolic spadku meteorytu; Fallkarte Sokobanya (Sarbanovac) 1:300.000 Seite 186 (Brezina 1885)

Mapa okolic BanjaŠarbanovac z zaznaczonymi miejscami znalezienia okazów meteorytu Soko-Banja (mapa w skali 1:300000; Brezina 1885).


Zaznaczone na mapie okazy:

Nr waga (kg) kierunek/kąt lotu, głębokość
1. 16,31 225°/52°, 0,8 m
2. 9 340°/82°, 0,7 m
3. 38 (=30 Oka[2]) (największy okaz)
4. 0,6 110°/30°, 0,02 m
Kierunek lotu meteoroidu podany został w stosunku do południka magnetycznego (magn. Meridian) w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.


Mapa okolic spadku meteorytu (Döll 1877)

Mapa rejonu Soko BanjaSerbanovac z zaznaczonymi schematycznie obszarem na którym znajdowano okazy meteorytu Soko-Banja (Döll 1877).

Komentarz do ilustracji (Döll 1877, s. 285):

«

(…) Die Lage des Fallortes ist aus den Kärtchen 1 und 2 ersichtlich, die nach der Karte des k. k. österreichischen Generalstabes angefertigt sind. In 2 erscheint das Gebiet, auf welchem bis jetzt Steine aufgelesen worden sind, durch eine Linie umgrenzt. (…)

»

Według Döll'a (1877) teren spadku miał długość 1½ mili na ½ mili długości, czyli zakładając, że są to mile węgierskie[3], daje to ~12×4 km (wg Koblitz MetBase obszar spadku ma rozmiar 7×1 mili angielskiej).


Mapy


Galerie


Bibliografia

  • Brezina Aristides, (1885), Die Meteoritensammlung des k. k. mineralogischen Hofkabinetes in Wien am 1. Mai 1885 (Mit vier Tafeln (Nr. II-V).), Jahrbuch der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt, 35, 1885, s. 151-276 (ilustracje).[5][6] Plik DjVu.
  • Döll Eduard, (1877), Der Meteorsteinfall von Soko-Banja, nord-östlich von Aleksinac, am 13. Oct. 1877, Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt, Jahrgang 1877, s. 283-287.[7][8] Plik DjVu.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • +Pančić Josif (Панчић Јосиф), (1880), Соко-Бања. Први метеорит у Србији, Beograd 1880. Plik IMG.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ w swych publikacjach Brezina i Döll posługują się jednostką wagi Oka i podają, że 1 Oka = 2¼ funta wagi; Okka - dawna miara masy stosowana w Imperium Osmańskim; wg Wikipedii 1 Okka = 1,282 kg
  3. ^ prawdopodobnie chodzi o milę węgierską (mérföld, postamérföld) używaną w Monarchii Austro-Węgierskiej; jej długość wynosiła 7585,9 metrów; Wikipedia (HU) - Mérföld
  4. ^ a b O.L.v.F., Ferro Meridian (östliche Länge v. Ferro) – historyczny układ współrzędnych geograficznych, w którym południk zero było liczony od najdalej wysuniętego punktu (najdalszy punkt znanego świata) na wyspie El Hierro (Ferro) w archipelagu Wysp Kanaryjskich. Aby otrzymać współrzędne we współczesnym układzie należy od wartości długości geograficznej odjąć wartość 17°40', szerokość geograficzna pozostaje bez zmian. Wikipedia (EN) – Ferro Meridian
  5. ^ katalog kolekcji meteorytów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (stan na 1 maja 1885 roku); w kolekcji 1197 sztuk (okazów/fragmentów; kamiennych 889, żelaznych 308) z 358 różnych lokalizacji (odpowiednio: 241 i 117), o łącznej wadze 1134,836 kg (odpowiednio: 548,496 i 586,417 kg); obecnie (1999, Koblitz MetBase) kolekcja zawiera 2316 różnych meteorytów (patrz → Meteoryty/Kolekcje)
  6. ^ plansze z obrazami budowy meteorytów i mapy rejonów spadku meteorytów: TieschitzSoko-Banja; tu również po raz pierwszy w literaturze pojawia się określenie „linie Neumanna”, dokładnie jako „Neumann'schen Figuren” (s. 199; Spencer 1930, Mineralogical Magazine)
  7. ^ spadek meteorytu Soko-Banja 13 października 1877 roku w Serbii; chondryt zwyczajny LL4, TKW 80 kg
  8. ^ opis spadku oraz znalezionych okazów; mapa

Linki zewnętrzne


  • okoliczności spadku
  • mapy
Osobiste