PayPal-donate (Wiki).png
O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)


Nagy-Vázsony

Z Wiki.Meteoritica.pl

(Różnice między wersjami)
Linia 4: Linia 4:
  | nazwa = Nagy-Vázsony
  | nazwa = Nagy-Vázsony
  | grafika = Kaposfüred_(Kubovics_2016).jpg
  | grafika = Kaposfüred_(Kubovics_2016).jpg
-
  | opis = Detale wytrawionego przekroju meteorytu '''[[Kaposfüred]]''', prawdziwej masy głównej meteorytu '''Nagy-Vázsony''' (źródło: Kubovics et al. 2016)
+
  | opis = Detale wytrawionego przekroju meteorytu '''[[Kaposfüred]]''', prawdziwej masy głównej meteorytu '''[[Nagy-Vázsony]]''' (źródło: Kubovics et al. 2016)
-
  | klasa = Znalezisko<ref>wg Kubovics et al. (2016) był to spadek?!</ref>
+
  | klasa = Znalezisko
  | mbclass = find
  | mbclass = find
  | metbull = 16894
  | metbull = 16894
Linia 11: Linia 11:
  | położenie = 46°59'N, 17°42'E
  | położenie = 46°59'N, 17°42'E
  | data = po 17 stycznia 1890 r.
  | data = po 17 stycznia 1890 r.
-
  | typ = meteoryt żelazny IAB-sLL, oktaedryt gruboziarnisty (Og, ''coarse octahedrite'')
+
  | typ = meteoryt żelazny IAB-sLL, oktaedryt gruboziarnisty (Og, ''coarse octahedrite''; bandwidth 1,40±0,30&nbsp;mm)
  | masa = 1980 g
  | masa = 1980 g
  | liczba = 1 okaz
  | liczba = 1 okaz
Linia 19: Linia 19:
}}
}}
-
W dniu 17 stycznia 1890 roku poszukujący pracy górnik ''János Koralovszky'' obserwował spadek meteorytu w&nbsp;okolicy wsi ''Nagyvázsony''. Przeszukał domniemany obszar spadku i&nbsp;znalazł w&nbsp;wąwozie okaz meteorytu żelaznego. Sprzedał go przedsiębiorcy ''Albertowi Mayer von Günthof'', a&nbsp;ten podarował okaz do zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Wiedniu. Okazało się, że meteoryt jest silnie zwietrzały, co wykluczało, że pochodzi z&nbsp;obserwowanego spadku.
+
W dniu 17 stycznia 1890 roku poszukujący pracy górnik ''János Koralovszky'' obserwował spadek meteorytu w&nbsp;okolicy wsi ''Nagyvázsony''. Przeszukał później domniemany obszar spadku i&nbsp;znalazł w&nbsp;wąwozie ok. 2&nbsp;kg okaz meteorytu żelaznego. Sprzedał go przedsiębiorcy ''Albertowi Mayer von Günthof'', a&nbsp;ten podarował okaz do zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Wiedniu. Okazało się, że meteoryt jest silnie zwietrzały, co wykluczało, że pochodzi z&nbsp;obserwowanego spadku.
-
Prowadzone od 2014 roku śledztwo wykazało (Kubovics et&nbsp;al. 2016), że losy tego meteorytu są inne, niż do tej pory sądzono. Masa główna tego meteorytu znajdująca się w&nbsp;zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Wiedniu, jest fragmentem meteorytu Toluca<ref name="Toluca"></ref>. Zaraz po spadku (?!) znalazca dokonał podmiany okazów. Okazało się kilka lat temu, że prawdziwy okaz meteorytu Nagy-Vázsony znajdował się przez wiele lat w&nbsp;miejscowości Kaposfüred w&nbsp;tamtejszym kościele. Więcej szczegółów w&nbsp;opisie meteorytu '''[[Kaposfüred]]'''.
+
Prowadzone od 2014 roku śledztwo wykazało (Kubovics et&nbsp;al. 2016), że losy tego meteorytu są inne, niż do tej pory sądzono. Masa główna tego meteorytu znajdująca się w&nbsp;zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w&nbsp;Wiedniu, jest fragmentem meteorytu Toluca<ref name="Toluca"></ref> (na co zwrócił uwagę już w 1975 roku Buchwald (1975)<ref>Buchwald (1975): ''[[Nagy-Vázsony]] is in every respect a&nbsp;typical group&nbsp;I iron, closely related to Toluca. A&nbsp;modern chemical examination will probably show its composition to be almost identical to that of Toluca, both with respect to main and trace elements.''</ref>). Zaraz po spadku (?!) znalazca dokonał podmiany okazów. Okazało się kilka lat temu, że prawdziwy okaz meteorytu Nagy-Vázsony znajdował się przez wiele lat w&nbsp;miejscowości Kaposfüred w&nbsp;tamtejszym kościele.
 +
 
 +
Więcej szczegółów w&nbsp;opisie meteorytu '''[[Kaposfüred]]'''.
 +
 
 +
 
 +
== Źródła ==
 +
 
 +
'''Brezina (1896)''' (s. 284)
 +
{{AQuote-begin |max-width=800px}}
 +
Das Eisen von Nagy-Vázsony wurde von einem vacirenden, nach Arbeit suchenden Grubenarbeiter Namens {{Sparse-b}}Johann Koralovszky{{Sparse-e}} gefunden. Derselbe hatte am 17. Jänner 1890 gegen Abend ein Meteor gegen die Ortschaft Nagy-Vazsony fallen gesehen und machte sich des andern Tages nach der Ortschaft auf, durchsuchte die Gegend, wo er die Fallstelle vermutete, und fand hiebei in einem von Wasser ausgespülten Graben, welcher an ein Ackerfeld grenzt, auf hartem Boden das Stück, welches mit der Schenkung des Herrn von&nbsp;{{Sparse-b}}Mayer-Gunthof{{Sparse-e}} als Ganzes dem Hofmuseum zugekommen ist. Das Stück hatte ein Gewicht von 1980 Gramm; seine Form war die einer flachen, gekrümmten, an den Rändern scharf auskeilenden Scholle, von der Grösse einer Hand, deren eine Breitseite convex, die andere concav war. Die Aussenseite des Eisens war limonitisch, wie bei allen längere Zeit im Erdboden gelegenen Meteoreisen und zeigte nicht die gewöhnlichen Piezoglypten frisch gefallener oder bald nach dem Falle aufgefundener Eisen, sondern eine wenig gegliederte, stark abgeebnete Oberfläche, wie sie durch lange fortgesetztes Abrosten in der Erde entsteht. Es geht daraus hervor, dass dieses Eisen nicht von einem Falle vom 17. Jänner 1890 herrühren konnte und demnach in keinem Zusammenhange mit dem in jener Gegend gesehenen Meteore stand; es ist ein zufälliges Zusammentreffen, dass dieses Eisen gerade an jenem Orte, offenbar nach langem Liegen in der Erde aufgefunden wurde. Lamellen lange, gerade, mässig geschart und wulstig, Balkenbreite 0·9&nbsp;Mm., Kamazit schwach schraffirt, stark abgekörnt, Rhabditreich, Taenit normal entwickelt, Felder meist vollkommen mit abgekörnten Kämmen gefüllt, dem Kamazit gleichend, selten dunkleren Plessit enthaltend; Troilitausscheidung von porösem Schreibersit umgeben und Schreibersitkörner.&nbsp;{{Wielokropek}}
 +
{{AQuote-end}}
 +
 
 +
<br clear="all"/>
== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
Linia 47: Linia 59:
* {{Brezina (1896) |page=284, 356}}
* {{Brezina (1896) |page=284, 356}}
 +
 +
* {{Buchwald (1975) |page=874-875}}
* {{Koblitz MetBase}}
* {{Koblitz MetBase}}

Wersja z 22:32, 11 lut 2016

0i
Nagy-Vázsony
Kaposfüred (Kubovics 2016).jpg
Detale wytrawionego przekroju meteorytu Kaposfüred, prawdziwej masy głównej meteorytu Nagy-Vázsony (źródło: Kubovics et al. 2016)
Znalezisko
Lokalizacja Nagyvázsony, Veszprém megye, Węgry
Położenie[1] 46°59'N, 17°42'E
Data po 17 stycznia 1890 r.
Uwagi masa główna (1347 g) znajdująca się w MHN w Wiedniu jest fragmentem meteorytu Toluca[2]
Charakterystyka
Typ meteoryt żelazny IAB-sLL, oktaedryt gruboziarnisty (Og, coarse octahedrite; bandwidth 1,40±0,30 mm)
Masa 1980 g
Liczba okazów 1 okaz
Meteoritical Bulletin Database
Synonimy
Nagy-Vazsony, Nagyvázsony

W dniu 17 stycznia 1890 roku poszukujący pracy górnik János Koralovszky obserwował spadek meteorytu w okolicy wsi Nagyvázsony. Przeszukał później domniemany obszar spadku i znalazł w wąwozie ok. 2 kg okaz meteorytu żelaznego. Sprzedał go przedsiębiorcy Albertowi Mayer von Günthof, a ten podarował okaz do zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu. Okazało się, że meteoryt jest silnie zwietrzały, co wykluczało, że pochodzi z obserwowanego spadku.

Prowadzone od 2014 roku śledztwo wykazało (Kubovics et al. 2016), że losy tego meteorytu są inne, niż do tej pory sądzono. Masa główna tego meteorytu znajdująca się w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu, jest fragmentem meteorytu Toluca[2] (na co zwrócił uwagę już w 1975 roku Buchwald (1975)[3]). Zaraz po spadku (?!) znalazca dokonał podmiany okazów. Okazało się kilka lat temu, że prawdziwy okaz meteorytu Nagy-Vázsony znajdował się przez wiele lat w miejscowości Kaposfüred w tamtejszym kościele.

Więcej szczegółów w opisie meteorytu Kaposfüred.


Źródła

Brezina (1896) (s. 284)

«

Das Eisen von Nagy-Vázsony wurde von einem vacirenden, nach Arbeit suchenden Grubenarbeiter Namens Johann Koralovszky gefunden. Derselbe hatte am 17. Jänner 1890 gegen Abend ein Meteor gegen die Ortschaft Nagy-Vazsony fallen gesehen und machte sich des andern Tages nach der Ortschaft auf, durchsuchte die Gegend, wo er die Fallstelle vermutete, und fand hiebei in einem von Wasser ausgespülten Graben, welcher an ein Ackerfeld grenzt, auf hartem Boden das Stück, welches mit der Schenkung des Herrn von Mayer-Gunthof als Ganzes dem Hofmuseum zugekommen ist. Das Stück hatte ein Gewicht von 1980 Gramm; seine Form war die einer flachen, gekrümmten, an den Rändern scharf auskeilenden Scholle, von der Grösse einer Hand, deren eine Breitseite convex, die andere concav war. Die Aussenseite des Eisens war limonitisch, wie bei allen längere Zeit im Erdboden gelegenen Meteoreisen und zeigte nicht die gewöhnlichen Piezoglypten frisch gefallener oder bald nach dem Falle aufgefundener Eisen, sondern eine wenig gegliederte, stark abgeebnete Oberfläche, wie sie durch lange fortgesetztes Abrosten in der Erde entsteht. Es geht daraus hervor, dass dieses Eisen nicht von einem Falle vom 17. Jänner 1890 herrühren konnte und demnach in keinem Zusammenhange mit dem in jener Gegend gesehenen Meteore stand; es ist ein zufälliges Zusammentreffen, dass dieses Eisen gerade an jenem Orte, offenbar nach langem Liegen in der Erde aufgefunden wurde. Lamellen lange, gerade, mässig geschart und wulstig, Balkenbreite 0·9 Mm., Kamazit schwach schraffirt, stark abgekörnt, Rhabditreich, Taenit normal entwickelt, Felder meist vollkommen mit abgekörnten Kämmen gefüllt, dem Kamazit gleichend, selten dunkleren Plessit enthaltend; Troilitausscheidung von porösem Schreibersit umgeben und Schreibersitkörner. (…)

»



Lokalizacja

Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
© Jan Woreczko & Wadi

(N) Nagyvázsony

współrzędne wg Brezina (1896)

[IVA] meteoryt Kaposfüred

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki


Bibliografia

  • Brezina Aristides, (1896), Die Meteoritensammlung des k.k. naturhistorischen Hofmuseums am 1. Mai 1895, Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum. (Separatabdruck aus Band X, Heft 3 und 4.), Wien 1896, (s. 284, 356).[4][5] Plik PDF.
  • Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975, (s. 874-875). ISBN 0-520-02934-8.[6] Pliki PDF.
  • Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
  • Kubovics Imre, Kereszty Zsolt, Bérczi Szaniszló, Gönczi Gy.A., (2016), The revealed real story of the Nagy-Vázsony irom meteorite, 47th Lunar and Planetary Science Conference, March 21-25, 2016, Woodlands, Texas. Plik PDF.


Przypisy

  1. ^ jeśli nie zaznaczono inaczej, podano współrzędne przyjęte w oficjalnej bazie meteorytów Meteoritical Bulletin Database
  2. ^ a b meteoryt żelazny Toluca, znalezisko z 1776 roku w Meksyku; typ IAB-sLL, TKW 3 tony
  3. ^ Buchwald (1975): Nagy-Vázsony is in every respect a typical group I iron, closely related to Toluca. A modern chemical examination will probably show its composition to be almost identical to that of Toluca, both with respect to main and trace elements.
  4. ^ katalog kolekcji meteorytów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (stan na 1 maja 1895 roku); w kolekcji meteoryty z 497 różnych lokalizacji (kamiennych 316, żelaznych 181), o łącznej wadze 2184,432 kg (odpowiednio: 697,854 i 1486,578 kg); w tamtym okresie kolekcje w LondynieParyżu miały meteoryty z odpowiednio 449 i 380 różnych lokalizacji (Brezina 1896); patrz również → Brezina (1885); obecnie (1999, Koblitz MetBase) kolekcja zawiera 2316 różnych meteorytów (patrz → Meteoryty/Kolekcje)
  5. ^ pełen tytuł: „Die Meteoritensammlung des k. k. naturhistorischen Hofmuseums am 1. Mai 1895. Mit zwei Anhängen: 1. Berichte des Directors der Sternwarte Zacatecas, Prof. José A. y Bonilla, über den Meteoreisenfall von Mazapil. 2. Die Meteoritensammlung der Universität Tübingen”; publikacja ta ukazała się wcześniej jako artykuł Brezina (1895) w Annalen des K.K. Naturhistorischen Hofmuseum, Bd. X, 1895, s. 231-370, plik DjVu; bogato ilustrowana, zawiera m.in. 2 plansze z figurami Widmanstättena kilkunastu różnych meteorytów żelaznych
  6. ^ trzytomowe opracowanie (ponad 1400 stron), „biblia” meteorytów żelaznych (patrz → Woźniak (2021, ASMP)), znajduje się w zbiorach W&W

Zobacz również

Linki zewnętrzne

Osobiste