Morasko/Archiwum Zygmunta Pniewskiego

Meteoryty.

Morasko znajduje się 12 km. na północ od Poznania Góra Moraska (145 m. npm.) jest najwyższym wzniesieniem w środkowej Wielkopolsce.

Eksplozja kosmiczna miała tu miejsce w niepamiętnych czasach, lecz ślady jej doskonale zachowały się do dnia dzisiejszego. Przede wszystkim to kratery których odkryto w częściowo zbadano na tym terenie 8, oraz 6 żelaznych brył meteorytów o wadze od 3,5-78 kg.
Meteoryty znalezione na tym terenie można oglądać w Muzeum Przyrodniczym w Poznaniu, w dziale Nauki o Ziemi, oraz w Warszawie.

(Ilustracja)

Historia znalezisk meteorytów w Morasku datuje się od roku 1914.

1914. 12.listopada 1914 r. podczas budowy umocnień fortyfikacyjnych, na terenie wojskowym w Morasku, oficer niemiecki, kierujący tymi pracami dr Cobliner wydobył z ziemi z głębokości ½ m. bryłę żelaza, która okazała się meteorytem. Meteoryt następnie zważony przez prof. Phula ważył 77,5 kg.
Później wykopano jeszcze na tym terenie dalsze trzy całkowite meteoryty w wadze; 4,3 kg i 2 po 3,5 kg. każdy.

1954 r dr Jerzy Pokrzywnicki współpracownik Zakł. Nauk Geologicznych PAN w Warszawie. Bada meteoryty w zbiorach Polskich, zainteresował się w tym roku poraz pierwszy meteorytami z moraska.

1956 r. Pozyskuje dwa nowe meteoryty. Jeden od rolnika z Moraska, ob. Oleksego. 78 kg. obecnie największy okaz meteorytu w Polsce, i 6,36 kg. uzyskany ze szkoły w Suchym Lesie.

1957 dr Pokrzywnicki wykrywa w Morasku Kratery po meteorytowe, jest to narazie tylko hipoteza.
W następnych latach nasunęła się potrzeba dalszych badań i poszukiwań.
Przede wszystkim przeprowadzono pomiary 4 kraterków, w tym ich średnicy i profile, wysokość wałów i ich wzajemne odległości.

w latach 1958 i 1959 rozpoczęto pomiary magnetyczne terenu w celu znalezienia nowych odłamów i zbadania struktury jednego z kraterków Nr.II. Aczkolwiek nowych odłamów nie wykryto, jednak ujawniono w badanym kraterku Nr.2 bardzo ciekawe i oryginalne anomalia magnetyczne.
Badania kontynuowane były zarówno we wspomnianym kraterku jak i w wałach kraterku-jeziorka.

1961 r Przybywa do Polski na zaproszenie Politechniki Warszawskiej prof dr Cyryl Staniukowicz prof Wyższ. Szkoły Technicznej w Moskwie. Autor prac z zakresu kraterów kosmicznych.
Prof Staniukowicz po wizji lokalnej w Morasku i obejrzeniu kraterków i otaczającego terenu, całkowicie potwierdził hipotezę dr Pokrzywnickiego o kosmicznym pochodzeniu tych kraterków.
prof St. Stwierdził również wielkie podobieństwo kraterków w Morasku do kraterków kosmicznych odkrytych około 100 lat temu na wyspie Ozylii (Saarema) Morze Bałtyckie na wys. Rep. Estoni.^[2]

Największym na świecie całym meteorytem jest żelazna bryła, znaleziona w 1920 r. w Połudn.-zach. Afryce, znana pod nazwą Hoba West.^[3] Ciężar tego meteorytu dochodzi w przybliżeniu do 60 ton. Pierwotnie był on o wiele większy, ciężar jego w przybliżeniu równał się 90 tonom.
Meteoryt ten ma formę płyty o rozmiarach 3x3 metry, a grubość jego sięga 1 metra.
Chociaż dla nauki przedstawia on olbrzymią wartość, to jednak do dziś pozostaje tam, gdzie go znaleziono i niszczeje pod gołym niebem.

Największy, jeśli wziąć pod uwagę całość masy, która spadła na ziemię, jest żelazny deszcz meteorytów Sichote-aliański.^[4] Ogólny ciężar całkowitej masy materii meteorytowej deszczu sichote-aliańskiego ocenia się na około 100 ton.

1818 r Następnym co do wielkości meteorytem, jest meteoryt Cape-York^[5] znaleziony na zachodnim brzegu Grenlandii w 1818 r. Meteoryt ten waży 33,2 tony i znajduje się obecnie w nowojorskim planetarium.

Krater w Stanie Arizona ma ma średnicę 1173 m x 1204 m i głębokość 174 m.^[6]