O ile nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie zamieszczonych materiałów należą do Jana Woreczko & Wadi.

(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)

Z Wiki.Meteoritica.pl

Wersja z 22:19, 7 sty 2015

Kratery! – jednak nie meteorytowe

Widok na krater z dawnej dzwonnicy obok katedry. Krater jest na granicy pola i lasu, środek krateru na środku zdjęcia (fot. Andrzej S. Pilski)

Kratery na południe od Fromborka. Badania wykazały, że nie są to kratery meteorytowe.

Na dwa owalne obiekty na polach na południe od Fromborka pierwsza zwróciła uwagę Honorata Korpikiewicz w połowie lat 70. XX wieku. Większy krater ma około 100 metrów średnicy i głębokość dochodzącą do 24 metrów (jego północny wał został zaorany, na części południowej, gdzie znajduje się obserwatorium astronomiczne, rośnie las). Drugi mniejszy krater o średnicy 8×10 metrów i głębokości do 2 m znajduje się około 200 m na północ od większego krateru na okolicznych polach.

Głównym argumentem świadczącym o meteorytowym pochodzeniu domniemanych kraterów były wyniki badań rozkładu pyłu meteorytowego wokół nich. Jego stężenie miało wielokrotnie przekraczać wartość średnią – informacja ta jednak nie znalazła potwierdzenia w wyniku kompleksowych badań prowadzonych na tym terenie w latach 1984-1995^[1]. Podobno znajdowano w otoczeniu kraterów fragmenty szkliw (impaktowych?), ale podczas badań nie zaobserwowano śladu zmian szokowych w podłożu^[2]. Budowa geologiczna utworów i ich otoczenia jednoznacznie wskazują na naturalne, polodowcowe pochodzenie zagłębień. Wielokrotne podejmowane na tym terenie poszukiwania meteorytów za pomocą wykrywaczy metalu nie dały rezultatów.

Lokalizacja

(A) środek dużego krateru, (B) mały krater,
czerwona linia = 100 metrów

* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki

Część wałów krateru A jest zniszczona, wcześniej znajdowała się tam żwirownia.

W południowej części krateru A znajduje się obecnie Obserwatorium Astronomiczne przy Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku.

Krater (A) 54°20'36.6"N, 19°40'52.6"E,
krater (B) 54°20'43.0"N, 19°40'56.7"E

Mapy

Numeryczny model terenu (skaner LIDAR) (źródło: GeoPortal)

I odpowiadająca mu ortofotomapa (źródło: GeoPortal)

Mapa topograficzna rejonu kraterów (źródło: GeoPortal)

Krater A (źródło: Korpikiewicz 1980)

Galeria

Współczesne obrazy lotnicze kraterów we Fromborku

Krater duży A (czerwonym okręgiem zaznaczono wał krateru) (54°20'36.6"N, 19°40'52.6"E)	Krater mały B (54°20'43.0"N, 19°40'56.7"E)
Krater duży A (źródło: GeoPortal)	Krater mały B (źródło: GeoPortal)

Obrazy lotnicze krateru A we Fromborku, wykonane na przełomie 1977/78 r. (Korpikiewicz, Urania 1979) (opisy z publikacji; północ na górze zdjęć)

Zdjęcie lotnicze krateru meteorytowego „Frombork”. Pierwsze – wykonane z wysokości 250 m, przedstawia centralną część krateru z niewielkim „jeziorkiem”; zapewne miejsce spadku meteorytu

Drugie – wykonane z 500 m, obejmuje teren krateru przedstawiony również na planie (str. 75). Na zdjęciach widoczne korony i cienie drzew oraz ślady śniegu

Bibliografia

• Bluszcz Andrzej, Pazdur Mieczysław, (1985), O wieku piasków z Fromborka, Przegląd Geol., 33(8), 1985, s. 435-439. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .

• Fedorowicz Stanisław, (1988), Wyniki datowań TL piasków z Fromborka, Przegląd Geol., 36(3), 1988, s. 148-150. Plik DjVu
  Źródło: Wiki.Meteoritica.pl
  .

• Korpikiewicz Honorata, (1979), Raport o stanie badań krateru meteorytowego we Fromborku, Urania, 3, 1979, s. 74-79. Plik DjVu.

• Korpikiewicz Honorata, (1979), Krater meteorytowy we Fromborku, Wszechświat, 1-2, 1979, s. 6-8.

• Korpikiewicz Honorata, (1980), New Polish Meteoritic Crater „Frombork”, Meteoritics, vol. 15(1), 1980, s. 63-67. Plik PDF; plik PDF.

• Korpikiewicz Honorata, (1980), Nowy krater meteorytowy we Fromborku?, Urania, 3, 1980, s. 88-89. Plik DjVu.

• Korpikiewicz Honorata, (1980), The distribution of meteoritic dust around the meteorite crater at Frombork, Astronomical Reports, 5, 1980, s. 7-11.

• Korpikiewicz Honorata, (1988), Spadające gwiazdy czyli rzecz o meteorach i meteorytach, KAW, Poznań 1988. ISBN 83-03-02272-5.

• Kosiński Janusz W., (2006), Działalność popularyzatorska i popularno-naukowa na polu meteorytyki w Polsce w latach 1975-2000

• Kosiński Janusz W., (2008), Czy we Fromborku jest krater meteorytowy?, V Konferencja Meteorytowa Wrocław 2008. Streszczenia referatów, s. 20.

• Kosiński Janusz W., (2011), Czy we Fromborku jest krater meteorytowy?, Acta Soc. Metheor. Polon., 2, 2011, s. 187 (streszczenie referatu, Wrocław 2008). Plik PDF; plik PDF.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Polski Serwis Meteorytów – artykuł: Kosinski Janusz W. Działalność popularyzatorska i popularno-naukowa na polu meteorytyki w Polsce w latach 1975-2000
• Simkoz – Kratery meteorytowe we Fromborku?
• Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku  ●  Obserwatorium Astronomiczne na Żurawiej Górze
• geoportal.gov.pl – kratery Frombork

• MSMK – Czajka Wiesław, Mapa Spadków Materii Kosmicznej na obszar Polski (astroblemy.pl/MSMK; Internet Archive, Wayback Machine – http://astroblemy.pl/)

Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …)

• dobra szczegółowa mapa topograficzna rejonu 1:20000, 25000