(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Soko-Banja
Z Wiki.Meteoritica.pl
Deszcz meteorytów
Soko-Banja → | |
Spadek | |
Lokalizacja | Serbia |
Położenie[1] | 43°40'N, 21°52'E |
Data | 13 października 1877 roku, 14:00 (sobota) |
Charakterystyka | |
Typ | chondryt zwyczajny LL4 |
Masa | 80 kg |
Liczba okazów | deszcz meteorytów |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Aleksinac, Alexinatz, Banja, Blendija, Devica, Device, Dugo Polje, Dungo Polje, Sarbanovac, Scherbanovaz; w MetBase: Soko Banja; po serbsku: Сокобања |
Spadek deszczu meteorytów 13 października 1877 roku (sobota) w okolicy miasta Sokobanja (serb. Сокобања, dawn. Soko-Banja) w Serbii. Chondryt zwyczajny LL4, TKW ~80 kg.
O spadku meteorytu donosił tygodnik Wędrowiec w numerze 66 z 1878 roku (pisownie oryginalna):
— D. 13 paźdz. r. z. we wsi Sokol-Banja w obwodzie aleksinackim w Serbii spadł aerolit. Rozprysł się na kawałki. Największy ważył około 38 kilogr. Cały meteoryt ważył pewno do 80 kg. C. g. 3,502. Skład: żelaza metalicznego 3,8; krzemianów 96,2.
Dokładny opis okoliczności spadku i znajdowanych okazów znajduje się w publikacjach Brezina (1885) i Döll (1877).
Fragmenty meteorytu Soko-Banja w największych kolekcjach:
Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)uwagi Belgrade, Nat. Hist. Mus. 16,29 kg Budapest, Eötvös Lorand Univ. 2,59 kg Vienna, Naturhist. Mus. 2,56 kg fotografie w Koblitz MetBase London, Nat. Hist. Mus. 2,2 kg Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,83 kg Budapest, Nat. Mus. 1 kg (…)
W polskich kolekcjach prywatnych znajdują się tylko małe fragmenty tego meteorytu.
Lokalizacja
(B) Bieli Potok, Blendija, (D) Dugo Polje, (M) Mužinac, (S) Sokobanja, Šarbanovac
Przybliżony obszar znajdowania okazów (Döll 1877)
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Przybliżony obszar (elipsa spadku) gdzie znajdowano okazy (Döll 1877).
Mapa okolic Banja i Šarbanovac z zaznaczonymi miejscami znalezienia okazów meteorytu Soko-Banja (mapa w skali 1:300000; Brezina 1885).
Zaznaczone na mapie okazy:
Nr waga (kg) kierunek/kąt lotu, głębokość 1. 16,31 225°/52°, 0,8 m 2. 9 340°/82°, 0,7 m 3. 38 (=30 Oka[2]) (największy okaz) 4. 0,6 110°/30°, 0,02 m
- Kierunek lotu meteoroidu podany został w stosunku do południka magnetycznego (magn. Meridian) w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.
Mapa rejonu Soko Banja i Serbanovac z zaznaczonymi schematycznie obszarem, na którym znajdowano okazy meteorytu Soko-Banja (Döll 1877).
Komentarz do ilustracji (Döll 1877, s. 285):
Według Döll'a (1877) teren spadku miał długość 1½ mili na ½ mili długości, czyli zakładając, że są to mile węgierskie[3], daje to ~12×4 km (wg Koblitz MetBase obszar spadku ma rozmiar 7×1 mili angielskiej).
Mapy
Teren na zachód od Soko-Banja (źródło: Mapy austro-węgierskie, 1880-1912). Współrzędne na mapie w układzie odniesienia Ferro[4] |
Miejscowości Soko-Banja i Šarbanovac (źródło: Mapy austro-węgierskie, 1880-1912). Współrzędne na mapie w układzie odniesienia Ferro[4] |
Galerie
Okaz meteorytu ze zbiorów muzeum w Belgradzie (dla Wiki.Meteoritica.pl: Aleksandar Luković, property of NHM Belgrade, Serbia) |
Bibliografia
- Brezina Aristides, (1885), Die Meteoritensammlung des k. k. mineralogischen Hofkabinetes in Wien am 1. Mai 1885 (Mit vier Tafeln (Nr. II-V).), Jahrbuch der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt, 35, 1885, s. 151-276 (ilustracje).[5][6] Plik DjVu.
- Döll Eduard, (1877), Der Meteorsteinfall von Soko-Banja, nord-östlich von Aleksinac, am 13. Oct. 1877, Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Geologischen Reichsanstalt, Jahrgang 1877, s. 283-287.[7] Plik DjVu.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Kosmos, (1878), O meteorze, który spadł z początkiem października 1877 w Sokol-Banja w Serbii, podaje bliższe wiadomości p. S. M. Losanitch[8], profesor w Belgradzie, w ostatnim zeszycie "Ber. d. deut. ch. Ges., R. 3, 1878, s. 37-39 (Kronika naukowa).[9] Plik DjVu.
- Losanitsch S.M., (1878), Das Meteor von Sokol-Banja in Serbien, Berichte der Deutschen chemischen Gesellschaft zu Berlin, 11, 1878, s. 96-98. Plik DjVu.
- +Pančić Josif (Панчић Јосиф), (1880), Соко-Бања. Први метеорит у Србији, Beograd 1880. Plik IMG.
- Prior George T., (1916), The Meteoric Stones of Launton, Warbreccan, Cronstad, Daniel's Kuil, Khairpur, and Soko-Banja, Mineralogical Magazine , 18(83), 1916, s. 1-25. Plik PDF.
- Wędrowiec, nr 66, 1878, s. 226. Plik DjVu.
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Soko-Banja
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Soko-Banja
- Muzeum Historii Naturalnej w Belgradzie (Natural History Museum in Belgrade; Belgrade, Nat. Hist. Mus.) – Prirodnjački muzej u Beogradu ● Geološki sektor
- Vernadsky Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry of Russian Academу of Sciences (The Laboratory of Meteoritics; Moscow, Vernadsky Inst. Geochem.) – Институт геохимии и аналитической химии им. В.И. Вернадского Российской академии наук (Лаборатория метеоритики), ГЕОХИ РАН ● Soko-Banja ● [katalog → Явнель (1986)]
- Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu (Natural History Museum Vienna; Vienna, Naturhist. Mus.) – Naturhistorisches Museum Wien ● Die Meteoritensammlung ● Mineralogy & Petrography ● [katalogi → Partsch (1843); Brezina (1885); Brezina (1895); Brezina (1896); Berwerth (1903)]
- Meteoryt Soko-Banja w kolekcjach polskich – Wadi & Jan Woreczko Collection
- Wikipedia – Sokobanja
- Wikipedia (SR) – Сокобањски метеорит
- Wikipedia (DE) – Okka (Einheit)
- Soko-Banja.org – Sokobanjski meteorit
- Blic.rs – Svi srpski meteoriti
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- Pančić (1880)
- okoliczności spadku
- mapy