(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
PAN Muzeum Ziemi w Warszawie
Z Wiki.Meteoritica.pl
Linia 9: | Linia 9: | ||
| wystawy = wystawa stała: [http://www.mz.pan.pl/index.php?mact=News,cntnt01,detail,0&cntnt01articleid=5 „Meteoryty – kamienie z nieba”], na niej m.in. fragment meteorytu [[Sołtmany/Kolekcje|Sołtmany]]. Zbiory: największy liczebnie zbiór okazów meteorytu [[Łowicz]]; największy w Polsce okaz meteorytu [[Pułtusk]] o wadze 8100 g; kolekcja [[Tektyty|tektytów]] | | wystawy = wystawa stała: [http://www.mz.pan.pl/index.php?mact=News,cntnt01,detail,0&cntnt01articleid=5 „Meteoryty – kamienie z nieba”], na niej m.in. fragment meteorytu [[Sołtmany/Kolekcje|Sołtmany]]. Zbiory: największy liczebnie zbiór okazów meteorytu [[Łowicz]]; największy w Polsce okaz meteorytu [[Pułtusk]] o wadze 8100 g; kolekcja [[Tektyty|tektytów]] | ||
| revision = {{REVISIONDAY}}-{{REVISIONMONTH}}-{{REVISIONYEAR}} | | revision = {{REVISIONDAY}}-{{REVISIONMONTH}}-{{REVISIONYEAR}} | ||
- | | KoblitzMetBase = Museum of the Earth, Polish Academy of Sciences (Muzeum Ziemi PAN) (''Warsaw, Muz. Ziemi, Polish Acad. Sci.'') | + | | KoblitzMetBase = Museum of the Earth, Polish Academy of Sciences (Muzeum Ziemi PAN) (''Warsaw, Muz. Ziemi, Polish Acad. Sci.'') oraz Inst. of Geology, Polish Academy of Sciences (Zaklad Nauk Geologicznych PAN) (''Warsaw, Geol. Inst., Polish Acad. Sci.'') |
}} | }} | ||
Wersja z 00:09, 21 lut 2019
Strona w budowie (Site under construction) Jeszcze to chwilę potrwa (It will take a while) |
Polska Akademia Nauk Muzeum Ziemi w Warszawie | |
Adres: | Aleja Na Skarpie 20/26, 27 00-488 Warszawa http://www.mz.pan.pl/ |
Pracownicy: | dyrektor dr Cezary Krawczyński Dział Zbiorów Mineralogicznych i Petrograficznych: dr Roksana Maćkowska mgr Krzysztof Maliszewski |
Kontakt: | sekretariat@mz.pan.pl tel. (22) 621 76 24, (22) 629 80 63 |
Wystawy/zbiory: | wystawa stała: „Meteoryty – kamienie z nieba”, na niej m.in. fragment meteorytu Sołtmany. Zbiory: największy liczebnie zbiór okazów meteorytu Łowicz; największy w Polsce okaz meteorytu Pułtusk o wadze 8100 g; kolekcja tektytów |
Historia zbiorów
Historia tworzenia kolekcji meteorytów (Hanczke 1995; Maćkowska 2016).
1932/33 ● powołanie Towarzystwa Muzeum Ziemi (TMZ); początek gromadzenia kolekcji 1935 ● pozyskanie okazów meteorytu Łowicz zebranych przez Stefana Różyckiego[1] i Mieczysława Kobyłeckiego[2] w miejscu spadku – wynikiem wyprawy było przywiezienie „35 osobników w 50 kawałkach”; obecnie (Maćkowska 2016) w kolekcji znajduje się 41 sztuk z tego spadku! 1938 ● w 1935 roku (?!) do tworzących się zbiorów Towarzystwa Muzeum Ziemi przekazał swoją kolekcję 18 meteorytów Pułtusk prof. Jan Samsonowicz[3]. Były to okazy (największy ze wsi Dąbrówka miał 2343 g (ale Hanczke (1995) podaje, że największy okaz ze zbioru Samsonowicza miał 3130 g i pochodził ze wsi Rzewnie), całość wagi około 10 kg) pozyskane przez niego w latach 1922 i 1929, a znalezionych przez miejscowych mieszkańców głównie w latach 1912-29 na terenach na północ od Narwi (Wiadomości Muzeum Ziemi, 2-3/1938; Samsonowicz 1952; Urania, 5/1967)[4] 1939 ● wymiana okazów z Instytutem Mineralno-Petrograficznym i Muzeum Uniwersytetu w Berlinie – pozyskanie fragmentów meteorytu Białystok (ok. 3,7 g) i Schwetz (Świecie) (534 g)[5] w zamian za 173,9 g okaz meteorytu Łowicz[6][7] 1946 ● razem z poniemieckim zbiorem minerałów ze Strzegomia (tzw. Zbiór Śląski, Monke 1893 r.) – pozyskanie meteorytu Krasnojarsk[8] (40,5 g) i Canyon Diablo[9] (42 g) 1948 ● po wznowieniu działalności po wojnie, powołanie instytucji o nazwie Muzeum Ziemi (MZ);
● zakup ze zbioru W. Żydłowicza kompletnego okazu meteorytu Pułtusk (39,9 g)1951 ● podarowanie przez Komisję Klimatyczną ze Szklarskiej Poręby meteorytu żelaznego Carlton[10] (210 g) ~1952 ● prawdopodobnie przed 1952 rokiem trafiły do zbiorów MZ trzy okazy meteorytu Pułtusk (32,5 g, 20,35 g i 18,78 g) z kolekcji Wolnej Wszechnicy Polskiej 1955 ● podarowanie przez Zakład Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego fragmentu okazu meteorytu Pułtusk (15,3 g) 1956 ● zakup okazu meteorytu Pułtusk o wadze 8100 g dokonany przez prof. Stanisława Małkowskiego pierwszego dyrektora MZ 1959 ● przejęcie Muzeum Ziemi przez Polską Akademię Nauk (PAN) 1989 ● wymiana z J. Schmutzlerem z Hamburga – pozyskanie meteorytów Imiliac[11] (52 g), Toluca[12] (760 g), Canyon Diablo (458 g) w zamian za dwa okazy meteorytu Łowicz o łącznej wadze 574,7 g[7] 1990 ● wymiana z Rainerem Bartoschewitzem z Gifhorn (Niemcy) – pozyskanie meteorytów Jilin[13] (199 g), Henbury[14] (23 g), Marlow[15] (9 g); wymiana za fragment 229,5 g (cut individual) meteorytu Łowicz[16] 1991 ● wymiana z Robertem Haagiem z Tuscon (USA) – pozyskanie fragmentu pallasytu Esquel[17] (3730 g) w zamian za trzy okazy meteorytu Łowicz o łącznej wadze 1596,3 g (w tym 979 g piętka z okazu I/10/4) 1992 ● wymiana z Leszkiem Chróstem okazu meteorytu Pułtusk (o wadze 127,5 g) na fragment meteorytu Morasko (226 g);
● zakup od B. Zembrzuskiej meteorytu Sikhote-Alin[18] (2145 g)1993 ● podarowanie przez prof. Stanisława Ostaficzuka fragmentu meteorytu Gujba[19] (784 g) 1995 ● pozyskanie na drodze wymiany z Andrzejem S. Pilskim płytek meteorytów Seeläsgen (Przełazy) (12,8 g), Allende[20] (16,1 g), Gibeon[21] (403,8 g) w zamian za okaz meteorytu Pułtusk i fragment meteorytu Schwetz (Świecie);
● zakup od Klubu Kolekcjonerów Meteorytów Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego fragmentu meteorytu Allende (61,2 g)1996 ● pozyskanie o Państwowego Instytutu Geologicznego fragmentu meteorytu Baszkówka w zamian za odłamek meteorytu Pułtusk;
● otrzymanie w darze fragmentu meteorytu Henbury (10,8 g)1997 ● wymiana z Andrzejem S. Pilskim – pozyskanie fragmentu meteorytu Miles[22] (72,5 g) 1998 ● podarowanie przez Darryla Pitta (USA) fiolki z meteorytem Zagami[23] (0,1 karata) 2006 ● podarowanie przez Rafała Siudę fragmentów meteorytów Sikhote-Alin (136 g) i Zag[24] (30 g);
● wymiana ze Scottem Bray'em – pozyskanie fragmentu meteorytu Brahin (628 g)2010 ● otrzymanie w darze od Marka Żbika fragmentu meteorytu Pułtusk (17 g) 2011 ● wymiana ze Stanisławem Jachymkiem – pozyskanie płytki meteorytu Zakłodzie (308,85 g)[7];
● otrzymanie od Instytutu Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu dwóch fragmentów meteorytu Zakłodzie w zamian za próbki meteorytu Pułtusk;
● podarowanie przez Jana Woreczko fragmentu meteorytu Sołtmany (4,03 g)2013 ● wymiana z kolekcjonerem z Polski – pozyskanie płytki meteorytu Shişr 162[25] (7,89 g)[7][26] 2014 ● podarowanie przez Pracownię Komet i Meteorów fragmentu meteorytu Chelyabinsk[27] (4,3 g);
● podarowanie przez Jana Fudalę fragmentów meteorytu Campo del Cielo[28] (1,76 g) i NWA 869[29] (1,32 g)2015 ● podarowanie przez Jana Fudalę fragmentów meteorytów Sikhote-Alin (28,22 g), Allende (2,58 g);
● podarowanie przez Pracownię Komet i Meteorów fragmentów meteorytów SaU 001[30] (44,66 g) i JaH 073[31] (62,7 g)
W 1995 roku (stan na 30 września 1995 roku; Hanczke 1995) zbiór meteorytów MZ liczył 90 okazów (19 różnych meteorytów) o łącznej wadze 45,319 kg.
Obecnie (stan na połowę 2016 roku; Maćkowska 2016) zbiór meteorytów liczy 119 okazów (po uwzględnieniu okazów spisanych z inwentarza), w tym: 58 pochodzących z darowizn, 21 z wymiany, 3 z zakupów i 37 zebranych przez pracowników.
Kolekcja Samsonowicza
Część (z 18 okazów o łącznej wadze ok. 10 kg) zachowanych w zbiorach MZ okazów meteorytu Pułtusk przekazanych w 1935 roku przez prof. J. Samsonowicza (Hanczke 1995):
waga (g) 3130 2343 1400 938 675,4 304,5 140,0 67,1 34,8 5,92 w sumie = 9038,72 g nr inw. I/10/56 I/10/58 I/10/57 I/10/60 I/10/61 I/10/62 I/10/66 I/10/71 I/10/73 I/10/83 10 okazów
Okaz meteorytu Pułtusk (304,5 g) z kolekcji Tomasza Jakubowskiego. Okaz ze zbioru Samsonowicza (nr inw. I/10/62) |
„11” okaz meteorytu Pułtusk o wadze 18,6 g (obecnie w zbiorach Muzeum Wydziału Geologii UW, nr inw. 002932) ze zbioru Jana Samsonowicza (Szczygielska 2002) |
Galerie
Meteoryty ze zbiorów muzeum (ekspozycja stała „Meteoryty – kamienie z nieba”, fot. Jan Woreczko, za zgodą dyrektora Ryszarda Szczęsnego, dzięki uprzejmości kustosza zbioru meteorytów Krzysztofa Maliszewskiego; stan: maj 2016 r.)
Meteoryty polskie: Baszkówka, Bialystok (Białystok), Morasko, Schwetz (Świecie), Seeläsgen (Przełazy), Sołtmany, Zakłodzie. Na prośbę Redakcji z gabloty wyjęto pudełko[32] z meteorytem Białystok w celu jego sfotografowania |
Fragment meteorytu Baszkówka |
Płytka meteorytu Schwetz (Świecie) |
Płytka meteorytu Seeläsgen (Przełazy) |
Płytka meteorytu Sołtmany |
Kompletna płyta meteorytu Zakłodzie |
Meteoryt Gujba[19] |
Meteoryt księżycowy Shişr 162[25] |
Meteoryt Pultusk (Pułtusk)
Zdjęcie największego okazu meteorytu Pułtusk w zbiorach Muzeum Ziemi (fot. M. Małachowska-Kleiber; źródło: Wszechświat, 1, 1969) |
Meteoryt Łowicz
Największe okazy meteorytu Łowicz ze zbiorów muzeum |
Okazy: 1520 g (nr inw. I/10/4), 1386,25 g (I/10/5), 1023 g (I/10/6), 724,94 g (I/10/8), 442,23 g (I/10/12), 442,17 g (I/10/13), 441,1 g (I/10/14), 406 g (I/10/15), 335 g (I/10/10), 53 g (I/10/34)[33] |
|
Okazy: 1520 g (I/10/4), 1386,25 g (I/10/5), 1023 g (I/10/6), 724,94 g (I/10/8), 442,17 g (I/10/13)[33], 441,1 g (I/10/14), 406 g (I/10/15), 335 g (I/10/10), 53 g (I/10/34) |
||
Część kolekcji meteorytów ze zbiorów Muzeum Ziemi[34] (fot. Jan Woreczko, za zgodą, dzięki uprzejmości ówczesnego kustosza zbioru meteorytów Rafała Siudy; stan: marzec 2004 r.).
Fragment meteorytu Baszkówka |
Fiolka[32] z fragmentami meteorytu Bialystok (Białystok) |
Płytka meteorytu Seeläsgen (Przełazy) |
„Słynna” płytka meteorytu Schwetz (Świecie) |
Meteoryt Pultusk (Pułtusk)
Część zbioru okazów meteorytu Pultusk (Pułtusk) |
Okazy meteorytu Pultusk (Pułtusk) |
Największy okaz meteorytu Pultusk (Pułtusk) |
Oryginalna notatka dołączona do jednego z okazów Pultusk (Pułtusk) |
Meteoryt Łowicz
Część zbioru okazów meteorytu Łowicz. Na pierwszym planie największy okaz meteorytu Pultusk (Pułtusk) |
Okazy meteorytu Łowicz |
Okazy meteorytu Łowicz |
Okazy meteorytu Łowicz. Widać różny stopień zwietrzenia okazów |
Piętka okazu meteorytu Łowicz. Widać charakterystyczne zielone kryształy |
Bibliografia
- Hanczke Teresa, (1995), Meteoryty i tektyty w zbiorach Muzeum Ziemi. Katalog, Muzeum Ziemi, Warszawa 1995, ss. 72. ISBN 83-900326-3-5.
- Maćkowska Roksana, (2016), Kolekcja meteorytów ze zbiorów PAN Muzeum Ziemi w Warszawie, książka abstraktów, IX Konferencja Meteorytowa, 3-5 czerwca, Łódź 2016, s. 22-23.
- Mizerska Magdalena, (1998), Otwarcie wystawy – Kamienie z nieba – meteoryty ze zbiorów Muzeum Ziemi, Przegląd Geol., 46(2), 1998, s. 115-116. Plik pgF; plik DOC.
- Pilski Andrzej S., (1992), Katalog meteorytów w polskich kolekcjach – rok 1992, Meteoryt, 4, 1992, s. 2-9. Plik PDF.
- Pilski Andrzej S., (1993), Meteoryty w polskich kolekcjach – grudzień 1993, Meteoryt, 4, 1993, s. 20-24. Plik PDF.
- Pilski Andrzej S., (2001), Meteoryty w zbiorach polskich, Olsztyn 2001.[35]
- Pokrzywnicki Jerzy, (1964), I. Meteoryty Polski. II. Katalog meteorytów w zbiorach polskich, Studia Geologica Polonica, vol. XV, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1964, (s. 158-160).[36][37] Plik PDF.
- +Popiołek Joanna, (2005), Z dziejów badań nad meteorytami, Z Dziejów Geologii, Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2005.[38] ISBN 839191089x.
- Samsonowicz Jan[3], (1952), O wieku, pochodzeniu i przypuszczalnej ilości oraz masie meteorytu pułtuskiego (z mapką) (La météorite de Pułtusk), Wiadomości Muzeum Ziemi, tom VI(1), Warszawa 1952, s. 57-68. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.[39]
- Wiadomości Muzeum Ziemi, (1939), Okazy meteorytów z Białegostoku i ze Świecia w zbiorach Muzeum Ziemi, nr 1-2, 1939, s. 60-61.[40] Plik JPG.