(Unless otherwise stated, the copyright of the materials included belong to Jan Woreczko & Wadi.)
Bohumilitz
Z Wiki.Meteoritica.pl
Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
- | |||
== Czy jest tam więcej okazów? == | == Czy jest tam więcej okazów? == | ||
{{InfoboxMeteorite | {{InfoboxMeteorite | ||
Linia 20: | Linia 19: | ||
- | Pierwszy okaz meteorytu o wadze ponad 57 kg<ref name="masa1">Tuček (1981) podaje 57,681 kg; inne źródła podają dwie wagi: 52 lub 57 kg</ref> (''103 böhmische Pfunde'')<ref>Berzelius (1833); Tuček (1981) w swych obliczeniach przyjął funt austriacki równy 0,560012 kg</ref> znaleziono podczas orki 19 września 1829 roku<ref name="Berzelius 1833"></ref><ref>Baumhauer (1845) podaje 18 września</ref> na polach w pobliżu '''Bohumilic''', zaledwie 150 kroków (Tuček 1981) od lokalnego zamku (''Schlosse Bohumilitz''; prawdopodobnie chodzi o zamek '''Zámek Skalice'''<ref name="zamek">'''Zámek Skalice''' – ang. ''Castle Skalice'', niem. '' Schlosses Skalice''</ref>, wzniesiony przez członków rodu Malovec). Według źródeł okaz odsłonił się z gleby po ulewnych deszczach, które nawiedziły wówczas ten teren. Stało się to w miejscu, gdzie według legendy "w dawnych czasach diabeł zleciał z nieba i spadł na ziemię" (''v dávných letech sletěl čert z nebe a propadl se do země''). Meteoryt ten jest wiązany z prawdopodobnym spadkiem, który jakoby miał mieć miejsce po obserwowanym w tamtym rejonie bolidzie 1 stycznia 1770 roku | + | Pierwszy okaz meteorytu o wadze ponad 57 kg<ref name="masa1">Tuček (1981) podaje 57,681 kg; inne źródła podają dwie wagi: 52 lub 57 kg</ref> (''103 böhmische Pfunde'')<ref>Berzelius (1833); Tuček (1981) w swych obliczeniach przyjął funt austriacki równy 0,560012 kg</ref> znaleziono podczas orki 19 września 1829 roku<ref name="Berzelius 1833"></ref><ref>Baumhauer (1845) podaje 18 września</ref> na polach w pobliżu '''Bohumilic''', zaledwie 150 kroków (Tuček 1981) od lokalnego zamku (''Schlosse Bohumilitz''; prawdopodobnie chodzi o zamek '''Zámek Skalice'''<ref name="zamek">'''Zámek Skalice''' – ang. ''Castle Skalice'', niem. '' Schlosses Skalice''</ref>, wzniesiony przez członków rodu Malovec). Według źródeł okaz odsłonił się z gleby po ulewnych deszczach, które nawiedziły wówczas ten teren. Stało się to w miejscu, gdzie według legendy "w dawnych czasach diabeł zleciał z nieba i spadł na ziemię" (''v dávných letech sletěl čert z nebe a propadl se do země''). Meteoryt ten jest wiązany z prawdopodobnym spadkiem, który jakoby miał mieć miejsce po obserwowanym w tamtym rejonie bolidzie 1 stycznia 1770 roku (Želízko 1934, 1936).<ref>w katalogu Greg (1861) nie ma takiego zdarzenia</ref> Baron František Malovec przekazał okaz do Muzeum Narodowego w Pradze (Berzelius 1833). |
- | W 1889 roku<ref name="data2">Tuček (1981); inne źródła podają daty 1889 lub 1899 rok</ref> w pobliżu '''Smrčná''', na południe od Bohumilic, wyorano kolejny okaz (962 g), natomiast trzeci (5,850 kg) znaleziono w 1925 roku w '''Výškovicach''' (3,5 km na zachód od Bohumilic i 0,75 km na NNE od Výškovic, przy drodze z Výškovic do Spůle, Tuček (1981)). | + | W 1889 roku<ref name="data2">Tuček (1981); inne źródła podają daty 1889 lub 1899 rok</ref> w pobliżu '''Smrčná''', na południe od Bohumilic, wyorano kolejny okaz (962 g), natomiast trzeci (5,850 kg) znaleziono w 1925 roku w '''Výškovicach''' (3,5 km na zachód od Bohumilic i 0,75 km na NNE od Výškovic, przy drodze z Výškovic do Spůle, Tuček (1981)). |
+ | |||
+ | Stopień zwietrzenia znalezionych okazów jest zróżnicowany, podobnie jak dla meteorytu [[Morasko]]. Zakłada się, że meteoryty Bohumilitz mogły spaść w postaci deszczu meteorytów około 1300 lat temu (Buchwald 1975), co nie zgadza się z hipotezą o rzekomym spadku w 1770 roku (Želízko 1934, 1936). | ||
Linia 64: | Linia 65: | ||
:{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px" | :{| class="wikitable-MET-cite" style="max-width:1000px" | ||
|{{sparse-b}}Bohumilitz{{sparse-e}}, Böhmen.<br /> | |{{sparse-b}}Bohumilitz{{sparse-e}}, Böhmen.<br /> | ||
- | {{sparse-b}}Brewster{{sparse-e}} Journ. 1830, Juli. '''SJ. 19''', 384.<ref>''American Journal of Science and Arts'', vol. 19, 1830-31</ref> {{sparse-b}}Berzelius{{sparse-e}} K. Vet. Ac. H. 1832, 106. '''PA 27''', 118, 125.<ref name="Berzelius 1833">Berzelius (1833)</ref> v. {{sparse-b}}Holger{{sparse-e}} Bmg. Z. '''9''', 323. {{sparse-b}}Steinmann{{sparse-e}} Vrh. Gesellsch. Vatrl. Mus. Böhmen 1830, Apr. 15, 29. '''AChPh. 8''', 172. '''PAErgb. 4''', 385.<ref>Boguslawski (1854a)</ref> '''RbH. 1''', 424.<ref>Rammelsberg (1841)</ref> '''MCh'''. 903.<ref>Rammelsberg (1860)</ref> '''Pa'''. 117.<ref>Partsch (1843)</ref> '''Clark''' 30 (Abb) '''Br'''. 123.<ref>Buchner (1859)</ref> '''PA. 111''', 363.<ref>Reichenbach (1860)</ref> | + | {{sparse-b}}Brewster{{sparse-e}} Journ. 1830, Juli. '''SJ. 19''', 384.<ref>''American Journal of Science and Arts'', vol. 19, 1830-31</ref> {{sparse-b}}Berzelius{{sparse-e}} K. Vet. Ac. H. 1832, 106. '''PA 27''', 118, 125.<ref name="Berzelius 1833">Berzelius (1833)</ref> v. {{sparse-b}}Holger{{sparse-e}} Bmg. Z. '''9''', 323. {{sparse-b}}Steinmann{{sparse-e}} Vrh. Gesellsch. Vatrl. Mus. Böhmen 1830, Apr. 15, 29. '''AChPh. 8''', 172.<ref>''Annalen der Chemie und Pharmacie'', 1833</ref> '''PAErgb. 4''', 385.<ref>Boguslawski (1854a)</ref> '''RbH. 1''', 424.<ref>Rammelsberg (1841)</ref> '''MCh'''. 903.<ref>Rammelsberg (1860)</ref> '''Pa'''. 117.<ref>Partsch (1843)</ref> '''Clark''' 30 (Abb) '''Br'''. 123.<ref>Buchner (1859)</ref> '''PA. 111''', 363.<ref>Reichenbach (1860)</ref> |
|} | |} | ||
:rozwinięcia skrótów → patrz [[Bibliografia/Buchner Otto]] | :rozwinięcia skrótów → patrz [[Bibliografia/Buchner Otto]] | ||
Linia 119: | Linia 120: | ||
* ''American Journal of Science and Arts'', '''[[Bohumilitz|Meteoric Iron in Bohemia]]''', vol. 19, 1830-31, s. 384-386. Plik [http://www.biodiversitylibrary.org/item/97103 DjVu]. | * ''American Journal of Science and Arts'', '''[[Bohumilitz|Meteoric Iron in Bohemia]]''', vol. 19, 1830-31, s. 384-386. Plik [http://www.biodiversitylibrary.org/item/97103 DjVu]. | ||
+ | |||
+ | * ''Annalen der Chemie und Pharmacie'', '''Bericht uber neue Entdeckungen und Erweiterungen im Gebiete der Pharmacie''', Bd. VIII, 1833, s. 113-347.<ref>część '''Eisen. Krystallform des Eisens'''; tam wyniki analiz meteorytu [[Bohumilitz]], s. 172</ref> Plik [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uva.x002457886 DjVu]. | ||
* {{Baumhauer (1845) |page=476}} | * {{Baumhauer (1845) |page=476}} | ||
Linia 151: | Linia 154: | ||
* {{Tuček (1981)}} | * {{Tuček (1981)}} | ||
+ | |||
+ | * +Želízko J.V., (1934), '''Přehled minerálů jižních Čech''', Zlatá stezka, 1-4, Vodňany 1934.<ref>za Tuček (1981)</ref> | ||
+ | |||
+ | * +Želízko J.V., (1936), ''Mineralogical Abstracts'', vol. 6, s. 392.<ref>za Buchwald (1975)</ref> | ||
{{Koblitz References | 1=A mass of about 52kg was found near Bohumilitz Castle, Verh. Ges. vaterl. Mus. Prag, 1830, 8, p.15, 26, Edinburgh J. Sci., 1830, 3, (6, new ser.), p.310. A second mass of 962g was found near Bohumilitz in 1899, and a third mass of 5850g was found in 1925 at Vyskovice. References, V.F.Buchwald, Handbook of Iron Meteorites, Univ. of California, 1975, p.334. This meteorite may have fallen on 1 January, 1770, J.V.Zelikzo, Prehled mineralu jiznich Czech, Vodnany, Bohemia, 1936, (M.A.6-392), but is too heavily weathered for this to be the case, V.F.Buchwald [loc. cit.], A.L.Graham et al., Cat. Met., 1985, p.76. Be-10 data, cosmic-ray exposure and terrestrial age, C.Chang and H.Wänke, Meteorite Research, ed. P.M.Millman, D.Reidel, Dordrecht-Holland, 1969, p.397. Classification and analysis, 7.37% Ni, 75.3 ppm Ga, 264 ppm Ge, 1.8 ppm Ir, J.T.Wasson, Icarus, 1970, 12, p.407. Nitrogen abundance, E.K.Gibson and C.B.Moore, GCA, 1971, 35, p.877. New analysis, B.G.Choi et al., GCA, 1995, 59, p.593. Abundances and isotopic composition of noble gases in metal and graphite, T.Maruoka et al., MAPS, 2001, 36, p.597. New classification: a main group member of the IAB complex, J.T.Wasson and G.W.Kallemeyn, GCA, 2002, 66, p.2445.}} | {{Koblitz References | 1=A mass of about 52kg was found near Bohumilitz Castle, Verh. Ges. vaterl. Mus. Prag, 1830, 8, p.15, 26, Edinburgh J. Sci., 1830, 3, (6, new ser.), p.310. A second mass of 962g was found near Bohumilitz in 1899, and a third mass of 5850g was found in 1925 at Vyskovice. References, V.F.Buchwald, Handbook of Iron Meteorites, Univ. of California, 1975, p.334. This meteorite may have fallen on 1 January, 1770, J.V.Zelikzo, Prehled mineralu jiznich Czech, Vodnany, Bohemia, 1936, (M.A.6-392), but is too heavily weathered for this to be the case, V.F.Buchwald [loc. cit.], A.L.Graham et al., Cat. Met., 1985, p.76. Be-10 data, cosmic-ray exposure and terrestrial age, C.Chang and H.Wänke, Meteorite Research, ed. P.M.Millman, D.Reidel, Dordrecht-Holland, 1969, p.397. Classification and analysis, 7.37% Ni, 75.3 ppm Ga, 264 ppm Ge, 1.8 ppm Ir, J.T.Wasson, Icarus, 1970, 12, p.407. Nitrogen abundance, E.K.Gibson and C.B.Moore, GCA, 1971, 35, p.877. New analysis, B.G.Choi et al., GCA, 1995, 59, p.593. Abundances and isotopic composition of noble gases in metal and graphite, T.Maruoka et al., MAPS, 2001, 36, p.597. New classification: a main group member of the IAB complex, J.T.Wasson and G.W.Kallemeyn, GCA, 2002, 66, p.2445.}} | ||
Linia 157: | Linia 164: | ||
== Zobacz również == | == Zobacz również == | ||
+ | * meteoryt [[Morasko]] | ||
* bolid [[Vimperk]] | * bolid [[Vimperk]] | ||
Wersja z 00:32, 24 gru 2013
Czy jest tam więcej okazów?
Bohumilitz → | |
Fragment (masa główna) meteorytu Bohumilitz ze zbiorów Muzeum Narodowego w Pradze (źródło: Tuček 1968)
| |
Znalezisko | |
Lokalizacja | Czechy |
Położenie[1] | 49°03'N, 13°46'E |
Data | pierwsze znalezisko 1829 rok |
Charakterystyka | |
Typ | żelazny IAB-MG |
Masa | 59 kg (~63,8 kg)[2] |
Liczba okazów | 3 okazy |
Meteoritical Bulletin Database | |
Synonimy → | |
w NHM Cat: Bohumilice, Prachin, Vyskovice; po czesku: Bohumilice |
Znalezisko na przestrzeni wielu lat trzech okazów meteorytu żelaznego na terenie Czech, pierwszy okaz wyorano we wrześniu 1829 roku (meteoryt żelazny IAB-MG, TKW 59 kg[2]).
Pierwszy okaz meteorytu o wadze ponad 57 kg[3] (103 böhmische Pfunde)[4] znaleziono podczas orki 19 września 1829 roku[5][6] na polach w pobliżu Bohumilic, zaledwie 150 kroków (Tuček 1981) od lokalnego zamku (Schlosse Bohumilitz; prawdopodobnie chodzi o zamek Zámek Skalice[7], wzniesiony przez członków rodu Malovec). Według źródeł okaz odsłonił się z gleby po ulewnych deszczach, które nawiedziły wówczas ten teren. Stało się to w miejscu, gdzie według legendy "w dawnych czasach diabeł zleciał z nieba i spadł na ziemię" (v dávných letech sletěl čert z nebe a propadl se do země). Meteoryt ten jest wiązany z prawdopodobnym spadkiem, który jakoby miał mieć miejsce po obserwowanym w tamtym rejonie bolidzie 1 stycznia 1770 roku (Želízko 1934, 1936).[8] Baron František Malovec przekazał okaz do Muzeum Narodowego w Pradze (Berzelius 1833).
W 1889 roku[9] w pobliżu Smrčná, na południe od Bohumilic, wyorano kolejny okaz (962 g), natomiast trzeci (5,850 kg) znaleziono w 1925 roku w Výškovicach (3,5 km na zachód od Bohumilic i 0,75 km na NNE od Výškovic, przy drodze z Výškovic do Spůle, Tuček (1981)).
Stopień zwietrzenia znalezionych okazów jest zróżnicowany, podobnie jak dla meteorytu Morasko. Zakłada się, że meteoryty Bohumilitz mogły spaść w postaci deszczu meteorytów około 1300 lat temu (Buchwald 1975), co nie zgadza się z hipotezą o rzekomym spadku w 1770 roku (Želízko 1934, 1936).
Krótki opis na portalu: Astronomická mapa České republiky – Bohumilice — meteorit.
Fragmenty meteorytu Bohumilitz w największych kolekcjach:
Zbiór waga fragmentów
(Koblitz MetBase)uwagi Prague, Nat. Mus. 44,6 kg main mass[10]; największy fragment 37,75 kg (Tuček) Vienna, Naturhist. Mus. 4,67 kg Zürich, J.Nauber Colln. 2377 g fotografia płyty pełnego przekroju w Koblitz MetBase Paris, Mus. d'Hist. Nat. 1,48 kg Chicago, Field Mus. Nat. Hist. 1578 g Berlin, Mus. Naturk., Humboldt Univ. 1,36 kg (…)
Brak w zbiorach polskich.
Źródła
Kesselmeyer (1861) (s. 368, 451)
52. – – – Bohumilitz bei Alt-Skalitz, SW. von Wollin und NNO. von Winterberg, Kr. Prachin. 103 ℔. Gefunden 1829. – Sp.-Gew.: 7,146-7,71.[11] Böhmen 49º6'N. 13º49'O. P.34.1835.344.[12] W. 1860. S. 1860.
1829. 18. Sept. Bohumilitz . . . . Böhmen P. 66. 1845. 476.[13] – Nicht Falltag, sondern nur Fundtag des Steines
Buchner (1861) (s. 478)
Bohumilitz, Böhmen.
Brewster Journ. 1830, Juli. SJ. 19, 384.[14] Berzelius K. Vet. Ac. H. 1832, 106. PA 27, 118, 125.[5] v. Holger Bmg. Z. 9, 323. Steinmann Vrh. Gesellsch. Vatrl. Mus. Böhmen 1830, Apr. 15, 29. AChPh. 8, 172.[15] PAErgb. 4, 385.[16] RbH. 1, 424.[17] MCh. 903.[18] Pa. 117.[19] Clark 30 (Abb) Br. 123.[20] PA. 111, 363.[21]
- rozwinięcia skrótów → patrz Bibliografia/Buchner Otto
Lokalizacja
(B) Bohumilice, (S) Smrčná, Spůle, (V) Výškovice
Zámek Skalice
prawdopodobne miejsca spadku fragmentu(ów) z bolidu Vimperk
* W 2018 roku Google zmieniło zasady działania apletu, mapa może wyświetlać się niepoprawnie (pomaga Ctrl+F5); więcej → Szablon:GEMap-MyWiki
Pierwszy okaz meteorytu znaleziono w Bohumilicach w pobliżu zamku Bohumilitz (cz. Zámek Skalice)[7]. Pozostałe w okolicach pobliskich wsi: Smrčná i Výškovice (oddalonych od Bohumilic odpowiednio o 1,2 km i 2,8 km). Według Tuček (1981, za Slavíková 1933) trzeci okaz znaleziono 3,5 km na zachód od Bohumilic i 0,75 km na NNE od Výškovic, przy drodze z Výškovic do Spůle.
Obszar na którym znaleziono wszystkie trzy okazy ma nie więcej niż 3,5 km średnicy. Poszukiwania okazów meteorytu Bohumilitz można połączyć z poszukiwaniami fragmentów meteoroidu z bolidu Vimperk, które mogły spaść niedaleko, a bazę wypadową założyć w Zamku Skalice.
Mapy
Galeria
Meteoryt Bohumilitz (Tuček 1964)
Kompletny okaz z Výškovic (5840 g, 105×115×235 mm); poniżej okaz meteorytu Braunau |
Bibliografia
- American Journal of Science and Arts, Meteoric Iron in Bohemia, vol. 19, 1830-31, s. 384-386. Plik DjVu.
- Annalen der Chemie und Pharmacie, Bericht uber neue Entdeckungen und Erweiterungen im Gebiete der Pharmacie, Bd. VIII, 1833, s. 113-347.[22] Plik DjVu.
- Baumhauer Eduard Hendrik von, (1845), Ueber den muthmasslichen Ursprung der Meteorsteine, nebst einer Analyse des Meteorstein, welcher am 2. Juni 1843 in der Provinz Utrecht gefallen ist, Annalen der Physik, 66, Bd. 142, 1845, s. 465-503, (s. 476).[23] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Berzelius Jöns Jacob[24], (1833), Untersuchung einer bei Bohumiliz in Böhmen gefundenen Masse, Annalen der Physik, 27, Bd. 103, 1833, s. 118-132. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Boguslawski Georg von, (1854a), Zehnter Nachtrag zu Chladni's Verzeichnisse der Feuermeteore und herabgefallenen Massen (Wien 1819) (Schluss von S. 155.), Annalen der Physik, IV, 90 uzupeł. (ergänzungsband), 1854, s. 353-456, (s. 385). Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Buchner Otto, (1861), Versuch eines Quellenverzeichnisses zur Literatur über Meteoriten, w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 455-482, (s. 478). Plik PDF; plik DjVu.
- Buchwald Vagn Fabritius, (1975), Handbook of Iron Meteorites. Their History, Distribution, Composition, and Structure, University of California Press, Berkeley 1975. ISBN 0-520-02934-8.[25] Pliki PDF. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Hoff Karl Ernst Adolf von, (1835), Neue Beiträge zu Chladni's Verzeichnissen von Feuermeteoren und herabgefallenen Massen. Neunte Lieferung, Annalen der Physik, 34, Bd. 110, 1835, s. 339-370. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl.
- Kesselmeyer Paul August, (1861), Ueber den Ursprung der Meteorsteine. Tafel XII-XIV., w: Broenner Heinrich L., Abhandlungen, herausegeben von der Senckenburgischen naturforschenden gesellschaft, Bd. 3, Frankfurt a.M. 1859-1861, s. 313-454, (s. 368, 451). Plik PDF; plik DjVu.
- Koblitz Jörn, MetBase. Meteorite Data Retrieval Software, Version 7.3 (CD-ROM), Ritterhude, Germany 1994-2012. MetBase.
- Rammelsberg Karl Friedrich, (1841), Handwörterbuch des chemischen Theils der Mineralogie, Erste Abtheilung A-M, Zweite Abtheilung N-Z, Berlin 1841, (s. 424).[26] Plik PDF.
- Rammelsberg Karl Friedrich, (1860), Handbuch der Mineralchemie, Leipzig 1860, ss. 1038, (s. 903).[27] Plik DjVu; plik DjVu.
- Reichenbach Karl Freiherr von, (1860), I. Meteoriten in Meteoriten. II. Meteoriten und Sternschnuppen, Annalen der Physik, 111, Bd. 187, 1860, s. 353-401, (s. 363) (ilustracje).[28] Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl; plik PDF; plik PDF.
- Slavíková Ludmila, (1933), Druhý kus bohumilického meteorického železa v Národním museu (A second mass of the Bohumilice meteoric iron in the National Museum), Časopis Národního musea. Oddíl přírodovědný, vol. 107, 1933, s. 82-86.[29]
- +Šreinová Blanka, Bukovanská Marcela, (2012), Meteority v České republice, Člověk ve svém pozemském a kosmickém prostředí, Bulletin referátů z konference, Úpice 2012. Plik PDF.
- Tuček Karel, (1964), Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze (Catalogue of the Collection of Meteorites of the National Museum in Prague), Sborník Národního muzea v Praze,[30] vol. XX B, nr 1, 1964, s. 1-108.[31] Plik PDF.
- Tuček Karel, (1968), Catalogue of the Collection of meteorites of the National Museum in Prague (Katalog sbírky meteoritů Národního muzea v Praze), National Museum, Prague, 1968, ss. 103.
- Tuček Karel, (1981), Meteority a jejich výskyty v Československu (Meteorites and their occurrence in Czechoslovakia), Academia, Praha, 1981, ss. 269. Plik DjVuŹródło: Wiki.Meteoritica.pl(tabliceŹródło: Wiki.Meteoritica.pl).
- +Želízko J.V., (1934), Přehled minerálů jižních Čech, Zlatá stezka, 1-4, Vodňany 1934.[32]
- +Želízko J.V., (1936), Mineralogical Abstracts, vol. 6, s. 392.[33]
Przypisy
Zobacz również
Linki zewnętrzne
- Meteoritical Bulletin Database (MBD) – meteoryt Bohumilitz
- Encyclopedia of Meteorites (EoM) – meteoryt Bohumilitz
- Muzeum Historii Naturalnej w Pradze (Prague Natural History Museum) – Národí Muzeum Praha
- Astronomická mapa České republiky
- Zámek Skalice
- Wikipedia (CS) – Bohumilice (okres Prachatice) ● Výškovice (Vimperk)
- Wikipedia (DE) – Pfund
Co jeszcze na stronę? (What else to supplement?) (poszukać, uzupełnić …) |
- waga pierwszego okazu
- Buchner (1861)